Pagina:Iconologia of Uytbeeldinghen des Verstants Cesare Ripa 1644.djvu/606

Uit Wikisource
Deze pagina is proefgelezen
584
 
Vyren van den dagh. Hore del giorno.

Hora Quarta. Vierde uyre.

EEn Maegdeken als d’andere, mette vleugelen en hoofdhayren, gelijck voor geſeyt is, ’t kleet ſal kort en wit weſen, om dat gelijck Bocatius ſeyt in ’t iv boeck der Goden, de Sonne nu alreede is verſpreyt, en de dampen heeft verjaeght, de dagh veel klaerder zijnde. En van deſe uyre verſtaet het Ovidius vi boeck Metamorph. ’t ſal in de rechter hand het teycken van Luna houden. Doch hier op ſal een vlijtigh Schilder mercken, datmen ter eerſter opſicht, het teycken magh bekennen.
 Het ſal ſeer aerdigh in de ſlincker hand een Hiacintbloeme houden, diewelcke ſoo Ovidius verhaelt x b. een kind was, dat van Apollo ſeer was bemint, doch hy hadde ’t ſelve, door ongunſte, gedood, en in een bloeme verandert.
 ’t Welck betoont dat de kracht van de Morgen-Sonne in de kruyden de overtollige vochtigheyt van den nacht ſuyvert. Waer over dieſelve, in deſe uyre zijnde ontſlooten, ſoo is ’t de rechte tijd om de kruyden te plucken, overmits dieſelve dan niet al te weeck zijn, door te veele vochtigheyt, noch niet te droogh, door de overvloedige hette der Sonne-ſtraelen.

Hora Quinta. De vijfde uyre.

EEn gevleugelt Maeghdeken, als oft wilde vliegen, en de hoofdhayren, op de maniere als d’andere, met een beknopt kleed, doch van weerſchijn tuſſchen wit en ſaffraen, om dat de Sonne, hoe zy den middagh naerder komt, te meerder blinckt, houdende met d’een of d’ander hand, het teycken van Saturnus, en met d’ander houd het de bloeme Heliotropium, waer van Plinius ſeght in’t 2 boek 41 cap. Het ſal ſich iemant verwonderen, die daer op door daeghlijxe eervaerentheyt, niet let, hoe dat kruyd Heliotropium, de weghgaende Sonne alle uren aenſiet, en met haer keert, ſchoon dat dieſelve met wolcken bedeckt is. Varro ſeyt van gelijcken.
 Ovidius verhaelt in ’t vierde boeck van de herſcheppinge, van dit kruyd, datter een Nimph Clitia van de Sonne wierde gemint, die door eenige ſmaet (dieſe van de Sonne hadde verkregen) ſoo ontſtelt en moeylijck wierde, dat zy in deſe bloeme veranderde.

Hora Sesta. De ſeſte uyre.

Een Maeghdeken: deſe ure ſal wat wreeder van opſicht zijn, toonende haer bloote armen en beenen, hebbende daerom aen de beenen aerdige en ſchoone brooskens, het kleed ſal gevlamt root zijn, want Boccatius ſeght in ’t iv boeck van de afkomſt der Goden, dat de Sonne ſich vindende in’t midden van den Hemel, meerder ſchijnſel en grooter brand van ſich geeft, en daerom wortſe mette armen en beenen naeckt geſchildert, ’t welck Virgilius in ’t viii boeck Æneiad, uytdruckt, de vlammende Sonne was het middel rond opgeſtegen. Martialis beveſtight het ſelve, als mede Lucanus.
 Het houd in de rechter hand het teycken van Jupiter, en mette ſlincker een boſſel van het bloeyende kruyt Lotum geheeten, ’t welk, nae dat Plinius en Theophraſtus verhaelen, ſeer wonderlijck van kracht is, om dat dit kruyd in den grond van de vloet Euphrates gevonden zijnde, met het opgaen van de Sonne begint boven ’t water te komen, en wanneer de Sonne hooger rijſt, alsdan rijſtet oock, en als de Sonne op ’t hooghſte geklommen is, dan ſtaet het in zijn volle bloeme recht over einde, maer de Sonne wederom na ’t Weſten daelende, ſoo daelt oock het kruyd, naevolgende daer in de Sonne, geduyrende ſoo lange tot dieſelve onder gaet, alsdan duyckt het oock weder in ’t waeter, en ter middernacht ſoo leyt het weder aen de grond. De geſtalteniſſe van dit kruyd en bloemen, nae dat Plinius verhaelt in ’t xiii b. c. xvii, xviii, zijn gelijck als de Boonen, en is dick van ſteel en bladers, maer wat korter en dunner, de bloemen zijn wit en gelijcken de Maenkoppen.

Hora Settima. De ſevende ure.

IS gekleet in ’t Saffraen, betoonende het beginſel der afdaelinge van de voorgaende uyre, houdende in d’eene hand het teycken van Mars, en in d’ander een tack van Luperi met de beſien, om dat dieſelve ſich nae de Sonne keert, hoe betrocken die oock is: en is een wijſer om den boeren de uyren aen te wijſen, ſchoon dat het betrocken weeder is, gelijck Plinius ſchrijft in zijn xviii boeck xiv cap.

Hora