Pagina:Iconologia of Uytbeeldinghen des Verstants Cesare Ripa 1644.djvu/616

Uit Wikisource
Deze pagina is proefgelezen
594
 
Wellust, Geylheyt. Welſpreeckentheyt.

verbergende, alleen den rugge vertoonen, lockende alſoo den Dieren tot ſich, die zy daer nae in haeſt aenvallen en verſlinden: ’t welck alles de Welluſt ſeer gelijck is, diewelcke den Menſche met haere ſchoonheyt aenlockt en tot haer treckt, maer ſtrax daer nae ſoo verſlint zy dienſelven: want zy verquiſt den tijd, het geld, de eere, het lichaem, en ſelve de ziele beſmettende, verontreynightſe dieſelve, en maecktſe tot een ſlavinne van de Sonde, en van den Duyvel.

Libidine. Welluſt, Geylheyt.

EEn Vrouwe dertelijck gekleet, leunende op de ſlincker knie, houdende in de rechter hand een Scorpioen, aen de ſlincker ſijde staet een Bock die ſeer geyl is, met een Wijnranck en eenige Druyven in den mond.
 Plinius verhaelt, dat door de Scorpioen de Welluſt is afgebeelt, om dat by de Sterreraeders de heimlijcke leeden des Menſchen, dit Dier zijn toegewijt: alſoo wort oock de Boek daer voor genomen, die ſeer totte Minneluſten is genegen. Zy ſit en leunt, om dat de leedigheit het voedſel is van de Welluſt, nae de meeninge der Poëten:

Werpt ghy de ledigheyt om veer,
Cupidoos pijlen leggen neer.

 De Druyf is een klaer teycken van de Welluſt, want:

Wanckt Ceres niet met Bacchus Wijn,
Vrouw Venus trilt van koud’ en pijn.

 Daerom ſeytmen dat de Wijnranck geyl en weeldrigh is, wanneerſe dapper uytſchiet, gelijck de Menſchen die in de Welluſt verblint zijn, oock nimmermeer ruſten.

Eloquenza. Welſprekentheyt.

EEn Vrouwe met verſcheyden verwen gekleet, hebbende op ’t hoofd een kransken van ’t kruyd Iris, houdende in de rechter hand eenen Blixem, en in de ſlincker een open Boeck.
 Het geſeyde kleed vertoont, dat gelijck de verwen verſcheyden zijn, alſoo behooren oock de Oratien, of de Vertooghreedenen gekleet en geciert te weſen, met verſcheyden vindingen.
 De krans van ’t bovengeſeyde kruyd, ſeyt Pierius in ’t lx boeck, dat een beeld is van de Welſpreeckentheyt. Want Homerus verhaelt, dat de Trojaenſche Orateuren, gelijck dieſelve ſeer welſpreeckende waeren, gegeten hadden van den bloeyenden Iris; gevende de Poeet daer mede te verſtaen, datſe met alle vlijt en naerſtigheyt de gronden van cierlijck te ſpreecken, hadden geleert. En dit is de oorſaecke, waerom de bloeme van dit kruyd door haere veranderinge, en cierſel van hare verwe, een groote gelijckniſſe heeft metten Iris ofte den Regenbooge, diewelcke oock by haer alleene gehouden was, voor Goddinne van de Welſprekentheyt.
 Door ’t Boeck wort verſtaen, wat voor een ſaecke de Welſpreeckentheyt zy, en dat het een kracht is van veele woorden, die door de konſt zijn te ſaemen geſtelt: en die ten meeſtendeel beſchreven, en voor de naekomelingen bewaert worden: Door den Blixem wort verſtaen, gelijck ’t Pierius in ’t xliii boek uytleyt, dat de Welſprekentheyt van een beſpraeckt en wijs Man, met minder moeyte, de gemaeckte hertneckigheyt, die in de gemoederen der onweetende en hooghmoedige Sotten heerſcht, te gronde ſtort, als de Blixem de hooge toorens en gebouwen, te needer werpt, van die ſich boven andere gemeene huyſen verheffen.

Elo-