Pagina:Iconologia of Uytbeeldinghen des Verstants Cesare Ripa 1644.djvu/628

Uit Wikisource
Deze pagina is proefgelezen
606
 
Werreltſche Opperhoofdigheyt. Monarchia Mondana.

Monarchia Mondana. Werreltſche Opperhoofdigheyt.

EEn jonge Maeghd, van een moedigh en hovaerdigh opſicht, weſende gewapent, en onder de Waepenen een koſtlijcke Rock van root ſchaerlaecken, en midden op de borſt een koſtlijcke Bagge met een Diamant, en in plaets van de kroone, ſal haer hoofd, op de maniere als een Sonne, omſtraelt zijn, hebbende brooskens aen de beenen, koſtlijck geborduyrt en beperelt, van grooter waerde.
 Zy ſit op een aerdſche kloot, houdende vier Scepters in de rechter hand, ſteeckende de ſlincker voorſte vinger recht uyt, als of zy iet wilde gebieden, met een Letter-rolle Omnibus unus, Ick ben allen, eene.
 Van de rechter ſijde ſtaet een ſeer wreede Leeuw, en een Slange van uytnemende groote: aen d’ander ſlincker ſijde, ſullen eenige gevangenen met kroonen op ’t hoofd, geboeyt ter aerden leggen, neffens eenige Krijghs-gereetſchappen, als Trompetten, Trommels, Vaendels, Standaerts, en kroonen van verſcheyden Rijcken: oock geld, eedelgeſteenten, goude keetens, en andere rijckdommen.
 De Monarchie is niet anders, als de opperhoofdigheydt van een perſoon alleene, want de naem Monos bediet alleene, en Archi bediet hoogheyt. Iongh wort zy geſchildert, om dat alle Philoſophen ſeggen, dat het den Iongelingen eygen is, eergierigh en hooghmoedigh te weſen, en boven andere te heerſchen, waer over Homerus ſeyt 2 Iliade, daer ſal zijn een Heere, en een Koningh. Hugo ſeyt, de hovaerdie is een ſchandige verheffinge, die haer mindere verachtende, pooght over haer meerder, en die haer gelijck zijn, te heerſchen. Het bewijs van ’t hooghmoedigh en opgeblaſen opſicht, is een teycken van een ongematigde genegentheyt totte eygen hoogheyt, die meeſt in hoovaerdige en trotſe gemoederen, plagh te vallen.
 Gewapent ſitſe, om datſe een ander ſoude ſchrick en vreeſe aenjaegen, oock om datſe ſou vaerdigh zijn, om die geene op ’t lijf te vallen, die haer ſoude derven tegenſpreken en met haer twiſten.
 De roode korte onder-rock of fardigalijn bediet de hooghmoet, die door de ſtoutigheyt aenwaſt, om met een vaſt en onverſaegt gemoed boven te drijven.
 Zy draeght een Bagge met een Diamant op haer borſt: want gelijck deſe ſteen vermaert is van een onquetſelijcke hardigheyt en onverwinnelijcke kracht, wederſtaende vijle, mes, als mede de kracht van ’t vier, alſoo ſoeckt van gelijcken een Opperhoofd met onverwinnelijcke hartneckigheydt tegenſtand te doen, alles wat ſich tegens hem wil verheffen.
 Zy draeght in plaets van de kroone, ſtralen als de Sonne, om te vertoonen, dat gelijck de Sonne eenigh en alleen is, dat deſe ſich oock van gelijcken, alſoo waent te weſen, als die ſich laet voorſtaen, dat hy meer is als een ander, door dien hy ſich ontſaghlijck maeckt, dat niemant hem naulijx, met het geſicht, noch min met zijn perſoon, derf naederen. Waerover Stobæus, in zijn 45 Sermoon, door den mond van Antoninus verhaelt, dat ſeecker Man van Lydien by Crœſus quam, en tot hem ſeyde, Indiender twee Sonnen aen den Hemel waeren, dat het groot gevaer liep, of niet alles ſoude verbranden, en dat die van Lydien daerom oock maer eenen Koningh aennaemen, om datſe twee, te gelijck, niet koſten verdragen. En daerom vertoonen wy’t ontwerp van deſe beeldeniſſe, datſe ſit op de aerdſche globe, als die alleene en de opperſte verheven is, boven alle andere.
 De brooskens plachten de Helden, Vorſten en groote Perſonagien te dragen, en om meerder hoogheyt en aenſienlijckheyts wille, zijnſe met goud en koſtlijcke ſteenen, van grooter waerdie beſet. Zy houd mette rechter hand de vier Scepters, om de heerſchappy van de vier deelen des Werrelts, uyt te drucken.
 Het wijſen van de ſlincker voorſte vinger mette letter-rol Omnibus unus, is van uytmuntentheyt en gebiet een klaer teycken.
 Dat ’er een ſeer wreede Leeuw, en een boven maeten groote Slange ter ſijden ſtaet, bediet, nae Pierii ſeggen in ’t xv boeck, dat de Slangen metten Leeuwen vergeſelſchapt, diemen oock by de beeldeniſſe van de Goddinne Ops plagh te ſetten, bedieden de heerſchappie van de geheele Werrelt.
 Zy houd de Tropheen en Zeeghteyckens aen de ſlincker ſijde, alwaer de Koningen, die geboeyt ter aerden verſlaegen leggen, met alle den buyt en rijckdom, als mede andere

kroo-