ſiet de aerdigheyt van ’t lichaem. De ſoete redenen? hoort de lieflijckheyt van de ſtemme. Siet, ſeyt Petrarcha, hoe lieflijck heeftſe my ’t herte verſtrickt, ontroert, aengelockt, en treckt het gemoed, door de ſinnen, door ’t oogh en door ’t gehoor.
De aengenaeme Bevalligheyt ſeyt Plato in ſijne wetten, paſt den Vrouwen alderbeſt: waer uyt het komt dat Cicero in ’t eerſte boeck van de Burgerplichten ſeyt, Wy moeten een Vroulijcke bevalligheyt en een Manhaftige achtbaerheyt volgen. Sullen wy meenen, Dat Bevalligheyt een Vroulijcke ſaecke is, en dat waerdigheyt en dapperheyt den mannen past? Doch ’t is te gelooven, dat dit te verſtaen is, van een ſeeckere verwijfde ſachtigheyt, ſaertheyt en vroulijcke zeedigheyt: niet dat de Bevalligheyt en aengenaemheyt een Man qualijck paſt, want een Man ſonder geeſtigheyt is onbevalligh, en naer ’t gemeen praetjen ſoo ſal de Man Acharis, altijd, als een ydel ſpreuckjen, in alle Mans mond zijn. Acharis wort genomen voor een Man ſonder Bevalligheyt, want aerdigheyt en geeſtigheyt maecken den Man aengenaem en vrolijck, hoe lelijck hy oock magh weſen. Vlyſſes was lelijck, niet te min bemachtigde hy door ſijne Bevalligheit en ſoete overredinge de gemoederen van alle de Griecken: Iae hy koſt oock, door ſijne aengenaeme welſprekentheyt, de Goddinnen op hem doen verlieven, gelijck Ovidius ſeyt. Quintus Roſcius de Comedi of Tonneelſpeelder, was ſcheel en lelijck van aengeſicht, dies hy om ſijne lelijckheyt te bedecken, de eerſte was die met een momaenſicht op ’t tonneel quam, gelijck C. Rhodiginus ſeyt: Maer ’t volck wilde hem liever ſonder maſke ſien en hooren, want behalven ſijne ſoete uytſpraeck, ſoo hadde hy noch een ſonderlinge geeſtigheyt en bevalligheyt, ſoo wel in de beweginge als in de handelinge, door verſcheyden genegentheden geeſtigh, en door ’t geſicht, uyt te drucken. Hier ſiet men hoe de Bevalligheyt in een lelijck Man aengenaem is, en hoe veel te meer ſalſe zijn in een ſchoon Man. Wie ſal dan ſeggen dat de Bevalligheyt een Man niet wel paſt, ten waere dat men een al te verwijfde Bevalligheyt meende: Maer een Manhafte dieder in Panigarola geſien is, is te prijſen, diewelcke neffens de ſchoonheyt des lichaems, ſoodaenige Bevalligheyt in ’t ſoet ſpreecken hadde vergeſelſchapt, dat oock luyden van den morgen af totten avond toe, ſonder eeten of drincken ſouden geſtaen hebben, om de ſpijſe van ſijne welſpreeckentheyt te genieten: En wy hebben meer als vier reyſen geſien, dat Taſſo by ’t tonneel ſtont, den mond open vergetende, ſonder ſich eenighſins te bewegen. Krachten voorwaer, van Bevalligheyt en geeſtigheyt, die den Menſch betooveren en de gemoederen wegh rucken. Inſgelijx bleef oock het gemoed van Alcebiades alſoo begoochelt, door’t ſpreecken van Socrates, hoe ſlordigh en lelijck hy oock was, dat hy ſeyde meer ſoetigheyt te hebben in de woorden van Socrates, als in de ſoete en lieflijcke gesangen van Marſias en Olympius, vermaerde Muſiciens, ſoo geweldigh en krachtigh was de aengenaemheyt in ſijne woorden en gebeerden. Welcke geeſtigheyd van alle Redenaers genoegh wort aengepreſen, niet alleen door de ſoetaerdigheyt in ’t ſpreecken, maer oock in de Bevallijckheyt van ’t geſicht: En ſoo veel de perſoone belanght, iſſe in een Man prijſlijck. Plutarchus roemt het bevallige opſicht van Pompejus, dat vol zeedigheyt en beleeftheyt was, waer door hy oock ſijne redenen aengenaem maeckte, en dat in hem alle de Bevalligheden en aerdigheden met een ſtaetigheyt en beleeftheyt waeren te ſaemen gevoeght: en dat in de kracht en in de bloem van ſijne Iaeren in hem een Koninghlijcke Majeſteyt uytblonck. Suetonius prees in Auguſtus de ſchoonheyt en Bevalligheyt van ſijne tegenwoordigheyt, en dat dieſelve, in alle trappen van ſijne Iaeren, geeſtigh was.
Van duſdaenige volmaeckte Bevalligheyt roemen oock de Griecken dat haere Alcebiades geweeſt is, en M.T. Cicero prijſt ſoodanigen opſicht dat te gelijck Achtbaerheyt en Bevalligheyt aenbrenght. Overſulx is de Bevalligheyt in een Man prijſlijck. Van de Vrouwen ſpreeck ick niet, maer ick wilde liever eene Maegd vryen die ſo heel ſchoon niet was, nochtans deughdſaem, geeſtigh en aengenaem in ’t ſpreecken en ommegaen, en luſtigh op den tret, als eene die ſeer ſchoon van aengeſicht was, doch ſonder Bevalligheyd, ſonder deughd, een boerin in ’t verkeeren, logh in ’t gaen, en ongeſouten in ’t ſpreecken.
Wy hebben deſe beeldniſſe met het gordel
Pagina:Iconologia of Uytbeeldinghen des Verstants Cesare Ripa 1644.djvu/73
Deze pagina is proefgelezen
51
51
Bevalligheyt, Aerdigheyt. Venusta.
G 2 del
