Pagina:Iconologia of Uytbeeldinghen des Verstants Cesare Ripa 1644.djvu/98

Uit Wikisource
Deze pagina is proefgelezen
76
76
Blygeeſtige. Sanguigno. Doffe. Flegmatico.

bloemekrans wort de Sanguine geſchildert, want in die geene daer het gemaetighde en volmaeckte bloed de overhand heeft, daer uyt komen de ſuyvere levendige en ſcherpſinnige geeſten voor den dagh, waer uyt de lach en vrolijckheyt voort komen, overſulx ſoo zijnſe vermaecklijck en boertigh, beminnende het ſpeelen en ſingen gelijck Hippocrates ſeght.
 Dat hy vleesachtigh en poeſel is, bediet, dat door de mededeelende kracht die in de Sanguine ſeer ſterck is, een poeſel en vet lichaem voort komt.
 Met root en wit is hy gemaelt, om dat Avicenna ſeyt, dat deſe verwe de overvloed van ’t bloed uytdruckt, en daerom ſeght Galenus, dat de vochtigheyd diewelcke in ’t lichaem de overhand heeft, de verwe aen ’t vlees geeft.
 Het Geytjen met een bos druyven in den mond, bediet dat de Sanguine tot Venus en Bacchus ſeer genegen is. Door Venus wort de Natuere van ’t Geytjen verſtaen, weſende dit dier ſeer totte geylheyt genegen, gelijck Pierius ſeght. En door den Druyvetros wort Bacchus verſtaen: Waer over Ariſtoteles in ſijne xxxi voorſtellinge ſeyt, dat dit in de Sanguine gebeurt datſe veele ſaedts hebben, ’t welck oorſake is van de Minneluſten: gelijckmen oock in de dichten van de Schole van Salerne kan leſen.

Sijn vet en mild, vol lagh, nieuwsgierigh en vol jeugd,
Dies Venus is haer luſt en Bacchus hare vreugd:
Blygeeſtigh, wel ter tael, ſnel, liſtigh en goedaerdigh,
Vol Geest, ſtout, blooſigh, vroom, in alle konſten vaerdigh.

Flegmatico de Doffe, door ’t waeter afgebeeld.

EEn Man grof van lichaem en wit, die ſittende, met een Daſſenhuyd gekleet is, houdende beyde handen in den boeſem, en ’t hoofd ſcheef, ’t welck met ſwart laecken omwonden, hem, by nae, de oogen bedeckt, en ter ſyden ſal een ſchildpadde ſtaen.
 Vet word hy geſchildert, om dat gelijck de dorheyt van ’t lichaem heerkomt van de hette, alſoo komt de vettigheyt van de koude en vochtigheyt, gelijck Galenus ſeyt.
 Met een Daſſehuyd is hy gekleed, om dat, gelijck dit dier ſeer ſlaperigh en luy is, alſoo is de Phlegmaticus mede, hebbende weynigh geeſt of luſt, onderdruckt zijnde van te veele koude, die in hem de overhand heeft: Waer uyt het komt dat hy oock weynigh bequaem is totte geleertheyt, hebbende een bot en traegh verſtand, en onduchtigh om ’t geene over te dencken, dat hem ſoude mogen oorſaecke geven, om ſich te verlichten van de ſlechte en verachte dingen: en daerom wort ſijn hoofd met ſwart laecken omwonden.

Het neerhangende hoofd vertoont hy, om dat hy luy, ſlof, en traegh is in de werckingen die ’t verſtand aengaen, gelijck mede in andere dingen die tot het lichaem behooren, even als de Schildpadde, die aen ſijne ſyde ſtaet. ’t Welck mede door de Schole van Salernen ſeer wel wort uytgedruckt:

Het koude doffe vocht, maeckt domm’ en traege ſinnen,
Swaerlijvigh, loom van gangh, en ſlaeperigh van binnen:
Onluſtigh totte konst, en leedigh, logh van geest,
Vol ſlijm en vuyle quijl, en ſiet nae ’t bleecke meest.
Malen-