157
die oorzaak en gevolg aaneen bindt, de oorsprong is verduisterd. Hij heeft zich niet bezoedeld aan de beursspekulaties en transakties, waarvan behalve veel goud, ook licht eenig vuil blijft hangen aan de vingers van de leden der haute finance. Hij wordt niet, als de industriemagnaat, bij enquêten of groote konflikten tusschen kapitaal en arbeid, door de publieke opinie gebrandmerkt als een uitbuiter van vrouwen en kinderen, een tyrannisch en hardvochtig man. Hij verschijnt enkel in de beminnelijke gestalte van den konsument; de produktie en haar geheimen liggen verweg achter de linie, in de zuidelijke helft van den aardbol verborgen, bereikbaar voor de gedachten, maar buiten de sfeer van het nationaal produktie-proces. Hij treedt op als millionair-filantroop, schenker van ruime giften voor liefdadige of sociale doeleinden, beschermer van kunst en kunstenaars, landontginner van arme streken. Zoo wordt het koloniaal kapitaal tot een buffer in den klassenstrijd overal waar het een macht is maar vooral, wanneer met zijne uitgebreidheid, ondergeschiktheid van het industrie-kapitaal gepaard gaat, Het geeft niet alleen geen aanleiding tot klassenstrijd op ekonomisch gebied en tot de versterking der vakbeweging, maar het houdt de politieke bewustwording der arbeiders tegen, door een filantropisch hervormingsgezind en arbeiders-vriendelijk element te vormen in de samenleving.
Dit element heeft niet de minste reden, sociale hervormingen in 't moederland, mits zij niet te duur zijn, te bestrijden.[1] Het eischt maar één ding: in koloniale
- ↑ Dit geldt natuurlijk alleen van de eigenlijke arbeidswetgeving: beperking van vrouwen- en kinderarbeid, enz. Met belasting-hervorming is het een geheel ander geval.
