156
door een verontwaardigde publieke opinie. Gebonden door zijn kontrakt, heeft de koelie geen andere mogelijkheid aan afbeuling of ergerlijke mishandeling te ontkomen dan door een vlucht vol gevaren, die hem meestal òf op den hongerdood in de wildernis, òf, wordt hij gegrepen, op zwaren straf komt te staan. Voor den kapitalist is het systeem der kontrakt-koelies, waarbij hij niet den arbeider koopt maar dien arbeidskracht en dus, zoo voldoende aanvoer van arbeidskrachten plaats vindt, de dood van den koelie niet als de dood van den slaaf, verlies voor den meester beteekent, voordeeliger dan openlijke slavernij. Voor de koelies zelf, onvoldoende betaald, afgemat door uitputtenden arbeid, overgelaten aan den willekeur en de zweep van ruwe opzichters, als vee samen gedreven zoolang zij gezond, weggeworpen om in dierlijke vuilheid te sterven wanneer zij opgebruikt of ziek zijn, voor de koelies vereenigt het systeem de nadeelen der slavernij—wettelijke rechteloosheid, onmacht tot lotsverbetering,—met die van den modernen loonarbeid, daar zijn meester in tegenstelling met die van den slaaf er evenmin als de Europeesche kapitalist belang bij heeft hem zond, sterk en op den duur tot arbeid in staat te houden.
De revolutionaire werkingen van het moderne kapitalisme in de koloniën gaan ons hier niet aan. Ten opzichte van het moederland kunnen zijn sociale werkingen als volgt samengevat worden. Het koloniaal kapitaal en zijn drager, de koloniale kapitalist, verschijnt in Nederland in al den glans van een uit de lucht gevallen rijkdom. Niet sleept hij den oorsprong van dien rijkdom achter zich aan, als een vulgair inheemsch bankier, fabrikant of handelsman: de draad is geknapt,
