179
Hollandsch-Inlandsche scholen.
Oorspronkelijk werd één type van Gouvernementsscholen opgericht. Later is men begonnen deze in te deelen in scholen der Ie klasse met één leerjaar meer, een uitgebreider leerplan en hooger schoolgeld, meer bijzonder bestemd voor kinderen van ambtenaren en gegoeden, en scholen der 2e klasse, als volksscholen bedoeld. Deze indeeling sloot niet aan bij de op Sumatra bestaande meer democratische toestanden en is daar nooit ingevoerd. De scholen werden op Sumatra scholen der 2e klasse.
Op Java zijn uit de scholen der Ie klasse de tegenwoordige Hollandsch-Inlandsche scholen geleidelijk gegroeid sedert 1908. Het onderwijs in de Nederlandsche taal werd op de scholen der Ie klasse ingevoerd, beginnende in het derde leerjaar. Dit onderwijs is steeds grooter plaats gaan innemen en de cursus werd van lieverlede uitgebreid tot een zevenjarigen.
Op Sumatra vormden de scholen der Ie klasse met Nederlandsen, waarvan de eerste werden opgericht in 1911, een geheel nieuw instituut.
De bevolkingsdichtheid is op Sumatra slechts 1⁄25 van die op Java en dus had elke school der Ie klasse hier haar leerlingen te ontvangen uit een zeer uitgestrekt ressort. Daarom werd bepaald, dat de Ie klasse scholen op Sumatra zouden aansluiten aan het 2e leerjaar van de scholen der 2e klasse en werd het derde leerjaar, waar wegens de opneming van het Nederlandsch op het leerplan, het onderwijs op Ie en 2e klasse scholen begon te divergeeren, de laagste klasse. De zesjarigen konden dus het aanvangsonderwijs in lezen, schrijven en rekenen op hun eigen woonplaats blijven volgen en behoefden pas twee jaar later naar de hoofdplaats te verhuizen.
In 1913 werden deze scholen op Java weer gereorganiseerd; de Inlandsche hoofdonderwijzer werd vervangen als schoolhoofd door een der Europeesche onderwijzers en het leer en van het Nederlandsch zou voortaan beginnen bij de eerste komst der kinderen op school. Op Sumatra zijn deze scholen in 1914 geheel gelijkvormig gemaakt aan die op Java, waarmee de aansluiting aan het 2e leerjaar der 2e kl. scholen tevens verviel.
