217
tot staving hiervan maar weinig worden gegeven, maar ieder, die over grootere groepen Inlanders administratie had te voeren, weet dat de sterfte grooter en de gemiddelde levensduur per individu korter is dan bij Europeanen in de tropen.
De Inlanders leven anti-hygiënisch en alleen door meer ontwikkeling worden zij vatbaar voor betere begrippen op dit punt.
Men dient bij de bespreking van de vragen omtrent morbiditeit en mortaliteit der Inlandsche bevolking eene onderscheiding te maken tusschen de eigenlijke bevolking en de groote arbeidersgroepen op Sumatra. De eerste bezit—hoewel haar algemeene gezondheidstoestand slechter is, dan men meestal vermoedt—door hare afzondering toch eene zekere veiligheid tegen sommige besmettelijke ziekten, ook tegen bēri-bēri. De arbeiders daarentegen worden saamgehoopt en komen overal vandaan, zoodat vooral vroeger de ondernemingen ware brandpunten van besmetting waren. Met de immigranten komen bovendien cholera en bacillaire dysenterie naar binnen en verspreiden zich van de ondernemingen over de eigenlijke inboorlingen. Dit is een nadeel van de ontwikkeling des lands door Westersche invloeden. Een ander nadeel dezer invloeden, waarvan men gelukkig op Sumatra veel minder bemerkt dan op Java, is dat zij het ontstaan van groote steden en daarmede van zeer ongunstige woningtoestanden in de hand werken. Dr. Van Loghem heeft met ernst op deze schaduwzijden van Westersche invloeden op tropische landen gewezen.
Ruime strekking van het werk der geneesheeren op ondernemingen.
Nochtans—het zal meer en meer gaan blijken, dat voor Sumatra in dit opzicht uit het kwade het goede voortkomt. De slechte gezondheidstoestand der arbeiders heeft geleid tot krachtige maatregelen tegen en tot vlijtig onderzoek van tropische volksziekten. (Zie § 50, Ziekenzorg, en de tabel in § 47). Dat onderzoek leverde nieuwe gezichtspunten op, ook voor de oorspronkelijke bevolkingvan Sumatra. De arbeid van geleerden als Schüffner, Kueneri en Baermann is van veel verder strekkend nut dan de voorkoming van ziekten, de verbetering van de hygiënische toestanden, het verlagen van het sterftecijfer, het verhoogen van de levenslust en de werkvaardigheid der Delische werkliedenbevolking. Men begint n.l.
