Pagina:Land en volk van Sumatra (1916).djvu/272

Uit Wikisource
Deze pagina is niet proefgelezen

220

kind de pokken hoe eer hoe liever, opdat men wete, of het er goed doorkomt Men brengt zieke kinderen opzettelijk bij pokkenlijders om te worden besmet.


Oorlogen.

De verliezen aan menschenlevens door den oorlog zullen nu wel tot het verleden behooren op Sumatra. Over de gevolgen der kampoeng-oorlogjes in don tijd vóór ons bestuur wordt verschillend gedacht; de heer Joustra bewijst, dat het aantal sterfgevallen, direct en indirect door die oorlogjes in de Karolanden veroorzaakt, groot moet zijn[1].


Tuberculose.

De grootste menschenverdelger op Sumatra is tegenwoordig vermoedelijk de tuberculose. Onze leekenindruk is, dat zij op Sumatra erger heerscht dan op Java (wanneer komt het systematisch onderzoek?) en onder de Minangkabauers het ergst van alle volken op Sumatra. Hier is de tuberculose in hare verschillende vormen geen armeluisziekte. Het lijkt integendeel, of zij onder de welgestelden erger is verbreid, dan onder de armen. De teringlijders willen zich blijkbaar niet de voor hen zoo noodige seksueele beperking opleggen. De mooie Minangkabausche huizen der wxlgestelden zijn, juist door hunne soliditeit, ware infectiehaarden voor de tering. Ieder Inlander, overal in Indië, sluit na zonsondergang zijn huis zoo hermetisch mogelijk, hoewel er overdag toch al weinig licht en lucht in kan komen. Die zucht, om in het donker alles potdicht te hebben, is een onuitroeibaar instinct, wellicht een atavistische spokenvrees of een onveiligheidsgevoel voor vijanden, wellicht eene empirische wijsheid, dat de avondlucht de malaria brengt. (De malaria-muskiet houdt zich overdag schuil en komt van buitenaf dus alleen 's nachts in de woningen). De Inlanders zijn niet matineus en zoo huizen er in de hermetisch gesloten ruimte gedurende 12 of 13 uren een aantal menschen, 20 zijn het er allicht, die gemakkelijk door één teringlijder onder hen kunnen worden aangestoken.

In Si Baloengoen constateerde Dr. Schüffner weinig tuberculose. Op het laatste Natuur- en Geneeskundig Congres te Amsterdam


  1. Hygiënische misstanden in het Karoland, Bl. 19 v.v.