Pagina:Land en volk van Sumatra (1916).djvu/283

Uit Wikisource
Deze pagina is niet proefgelezen

229

lioen K.G. rijst. Om dat tekort voor de tegenwoordige bevolking op te heffen, zou er 200 000 bahoe sawah méér moeten zijn. Ook door meer intensieve bebouwing der bestaande sawahs zou de rijstopbrengst belangrijk zijn te vermeerderen.

Het nadeelig verschil tusschen uitvoer en invoer van rijst bedroeg in 1913 voor alle Buitenbezittingen tezamen 270 millioen K.G.; voor Sumatra's Oostkust 100 millioen K.G.; voor Atjeh 12 millioen K.G.; voor Riau 11, voor Palembang 8, voor Tapanoeli 6, voor de Lampoengs 425, voor Djambi 223, voor Bengkoelen 213 millioen K.G.

Een surplus aan rijst heeft alleen de Westkust van Sumatra, zij het niet in die mate als Bali en Lombok. Rijstuitvoer van de Westkust is eigenlijk pas begonnen in 1910 en neemt sterk toe. Over 1913 bedroeg die bijna 3 millioen K.G. tegenover een invoer van 1 millioen K.G. In 1914 steeg de uitvoer tot 6 millioen K.G., in 1915 tot 12 millioen K.G. De landbouwleeraar in het gewest bevond het geheel der cultuur wij ze en der door de Minangkabauers gebruikte padisoorten maar weinig voor verbetering vatbaar. In dezelfde mate als de njstbouw neemt ook de teelt van tweede gewassen toe, zoodat op de Buitenbezittingen Bali en Lombok en de Westkust van Sumatra tevens een grooten uitvoer hebben van arachides (aard-, grond-, of olie-nootjes, pinda).

De manier van sawahbouwen verschilt op Sumatra heel wat van die op Java en leent zich beter voor het bewerken van een groot grondstuk door één persoon. De padi wordt zoowel gesneden met de sikkel (sabit) als aar voor aar met het rijstmesje (toeai).

Overal op Sumatra ontwaakt meer belangstelling voor de teelt van het belangrijkste gewas der aarde. Aan den voet van den Dëmpo wordt de groote waterleiding Siring Boemi Agoeng naar de eischen der techniek omgewerkt. Elders zagen wij, hoe in Si Baloengoen sedert 1905 wordt gewerkt aan sa wahaanleg, vooral met behulp van Tobaneezen. Op de begrooting 1915 der Landschapskas van Si Baloengoen is voor bijna twee ton toegestaan voor verbetering van bestaande en aanleg van nieuwe irrigatiewerken. Naar ruwe schatting levert Si Baloengoen nu reeds 12 à 13 van de hoeveelheid rijst, die op Sumatra's Oostkust wordt ingevoerd. De immigreerende lieden van Toba en Samosir zijn directe Gouverne-