Pagina:Land en volk van Sumatra (1916).djvu/350

Uit Wikisource
Deze pagina is niet proefgelezen

280

leverd in blikken, elk van 17,5 L. inhoud. Twee blikken gaan in een houten kist. De blikken zijn bijzonder practisch en handig om tot vervoer te dienen in de wildernis, en ook zijn zij overal verkrijgbaar. Bij expeditie's en andere tochten in het binnenland zijn zij bepaald onmisbaar voor de koeli's, die de bagage "pikoelen".

Ook allerlei voorwerpen van huiselijk gebruik worden van het blik gemaakt, zelfs dienen zij wél tot dakbedekking. In een primitief land vormen die blikken een onwaardeerbaar materiaal.


Steeenkolen.

De mijnen van Sawah Loento leveren 57 der steenkolen-productie van Ned.-Indië; de rest komt hoofdzakelijk van Borneo, n.l. van Poeloe Laoet (nu ook Gouvernementsontginning) en nog wat van de Mahakam- en Bari toe-rivieren. Bij Moeara Enim wordt wat bruinkool door Inlanders gedolven. Van die Palembangsche kolen werd in 1913 ter hoofdplaats Palembang + 1145 ton verkocht tegen ƒ5 à ƒ6 per ton. In het stroomgebied der Lematang komen goede steenkolen voor, die door de exploitatie-maatschappij "Lematang" zullen worden ontgonnen. Zes steenkool-concessies van tezamen 3200 H.A. groot zijn in die buurt uitgegeven. Ook elders op Sumatra, ter West- en Oostkust, in Tapanoeli, Bengkoelen, de Lampoengs en Indragiri komen kolen voor, voor welker ontginning concessies zijn gevraagd.

Xed.-Indië produceert nu al meer dan ⅔ van de eigen behoefte aan steenkolen; de rest komt uit Australië, Engelsch Indië en Japan. De Sumatra-kolen zijn niet, zooals de Europeesche, gevormd in het geologische tijdvak, dat aan de kolen zijn naam dankt, doch zij zijn veel jonger, uit den tertiairen tijd (mioceen), en zouden naar Europeesche opvattingen bruinkolen heeten. Niettemin zijn zij goed bruikbaar. De Oembilin-kolen zijn voor de ketels der stoomschepen geschikt, zij het ook, dat de roosters er voor ingericht moeten zijn. Maar bovendien gaat het bij de kolen-exploitatie den weg op om van de daartoe geëigende kolen door destilleeren de veredelde producten als vloeibare brandstof te bereiden en zoo zullen ook de jonge Indische kolen wellicht meer voor exploitatie in aanmerking