beiders, zowel als voor een organisatie van deze coöperaties in een grote bond. — Op de 20ste schafte zij de nachtarbeid voor de bakkers af, zowel als de arbeidsbemiddeling, die sedert het tweede keizerrijk door van politiewege benoemde sujetten — arbeiders-uitbuiters van de eerste rang — als monopolie werd bedreven; ze werd aan de gemeentebesturen (maires) der twintig Parijse arrondissementen opgedragen. — Op de 30ste April beval zij het sluiten van de pandjeshuizen, die een particuliere uitbuiting van de arbeiders waren, en in strijd waren met het recht van de arbeiders op hun gereedschap en op krediet. — Op de 5de mei besloot zij het slopen van de boet-kapel, opgericht als zoenoffer voor de terechtstelling van Lodewijk XVI.
Zo trad sinds de 18de Maart het, tot dusverre door de strijd tegen de buitenlandse invasie op de achtergrond gedrongen klassekarakter van de Parijse beweging scherp en zuiver te voorschijn. Zoals in de Kommune bijna alleen arbeiders of erkende arbeidersvertegenwoordigers zitting hadden, zo droegen ook haar besluiten een beslist proletarisch karakter. Of ze vaardigde hervormingen uit, die de republikeinse bourgeoisie slechts uit lafheid had nagelaten, maar die voor de vrije ontplooiing van de actie van de arbeidersklasse een noodzakelijke grondslag uitmaakten, zoals het verwezenlijken van de stelling dat tegenover de staat godsdienst niets anders dan een persoonlijke aangelegenheid is; óf zij vaardigde besluiten uit, die rechtstreeks in het belang van de arbeidersklasse waren en gedeeltelijk diep in de oude maatschappij-orde ingrepen. Dit alles kon evenwel in een belegerde stad op zijn hoogst een begin van verwezenlijking vinden. En van begin Mei af nam de strijd tegen de voortdurend talrijker zich verzamelende legermassa alle krachten der regering in beslag.
De 7de April hadden de Versaillanen zich van de overgang van de Seine, bij Neuilly, aan het westelijk front van Parijs, meester gemaakt; daarentegen werden zij op de 11de, bij een aanval op het zuidelijk front door generaal Eudes, met bloedende koppen teruggeslagen. Parijs werd voortdurend gebombardeerd, en wel door dezelfde lieden die het bombardement van dezelfde stad door de Pruisen als heiligschennis hadden gebrandmerkt. Deze zelfde lieden bedelden nu bij de Pruisische regering om snelle terugzending van de gevangen Franse soldaten van Sedan en Metz, die voor hen Parijs moesten heroveren. Deze troepen kwamen langzamerhand aan en gaven aan de Versaillanen van het begin van Mei af een beslist overwicht. Dit kwam reeds tot uiting toen Thiers op de 23ste April de onderhandelingen afbrak voor de, door
