6. De slotsom der oordeelvellingen van veel onbekwame menschen, waarborgt niet meer kans op juistheid dan 't oordeel van één onbekwaam mensch.
——————
7. Het beslissen bij meerderheid van stemmen is 't regt van den sterkste, inderminne. Het beduidt: àls we vochten, zouden wij winnen... laat ons 't vechten overslaan.
Dat stelsel leidt dus niet zoozeer tot waarheid, als tot rust. Doch slechts voor 't oogenblik, en palliatief. Want de leden der minderheid hebben meestal 't regt vóór zich, en zijn sterker, niet zoozeer uit besef van dat regt, als door meer geslotenheid en scherper prikkel tot inspanning. Wanneer de minderheid aangroeit tot meerderheid, verliest ze aan specifieke waarde wat ze wint in getal. Ze neemt al de fouten over van de verslagen tegenstanders, die op hun beurt weêr, deugd scheppen uit nederlaag.
De slotsom is treurig.
——————
8. Het besluiten tot iets groots kan geschieden met kalme vastberadenheid of in geestdrift. Het eerste staat natuurlijk hooger. Dat hoogere nu vindt men zelden, maar nu en dan toch, bij een individu. Bij vergaderingen nooit.
Een grootsch besluit van 'n vergadering wordt altijd genomen in drift van geest, en met geschreeuw. Dat noemt men met een deftig woord: acclamatie.
Lees niet, bid ik u, dat eene vergadering die schreeuwt, en driftig van geest is, grootsche besluiten neemt.
——————
9. Ik zeide in 5, dat de optelling van veel middelmatigheden altijd gelijk blijft aan ééne middelmatigheid. Misschien had ik moeten zeggen: het gemiddelde eener verzameling van middelmatigheden, staat beneden de middelmatigheid.
Neem aan een schaal van 1° tot 100°. De middelmatig-
