Wie inderdaad prys stelt op beschaving, tracht haar niet bespottelyk te maken door het uitreiken van geïllustreerde schoolboeken, printjes en hand-atlassen aan de slachtoffers van stelselmatige knevelary, mishandeling en moord.
Met nog eenige andere elementen — valsch liberalisme (vry-arbeidschwindel) »baarsheid”, kleinstädterei, »geloof”, geldzucht, e.d. — is de maatschappy tot Nut, enz., onbewust een der werktuigen in de hand van het booze, en als zoodanig een domme, wreede satyre op de Havelaarszaak, waarin de kanker die Indie opvreet, met den vinger is aangewezen.
Onbewust? Ik geloof het!
Maar niet geloof ik dat die onkunde als verschooning gelden mag, sedert ik ieder die lezen kan in de gelegenheid stelde minder onnoozel te wezen.
Zeer gaarne wil ik naar myn zeer beperkt vermogen iets bydragen, zoodra er gelden worden gezameld voor een fonds om lezen te leeren aan het Nederlandsche Volk.
Het doet my intusschen zeer leed te moeten ontwaren dat achtenswaardige personen, als waarvoor ik de onderteekenaars der my geworden circulaire houde, zich hebben laten verlokken, ten-behoeve van Droogstoppels bezwaard gemoed de rol van Tetzel te spelen.
Met de meeste onderscheiding heb ik de eer te zijn:
UWEd. Dw. Dienaar,
’s Hage, 5 October 1869.
