BONORUM SERVITUS LIBERTAS EST.
SI quis mundi voluptatibus etiamnum immersus, fidelium mores ac tetricam (ut videtur) vivendi rationem inspiciat; nil præter ærumnas, dolores, ac veluti ergastuli angustias, meramque captivitatem eam esse facile pronuntiabit. Quippe, ex sese coniecturam faciens, nil nisi quod oculis, quod auribus, ac abdomini blandiatur, in bonis habendum putat. Aliter censet animus verè pius; & enim ex dolore gaudium, ex fletu plausus, ex captivitate libertas, tanquam è limpido fonte, scaturire videtur: Ille in quâvis conditione servitij, liber est (inquit Ambrosius) qui amore non capitur, metu criminis non obligatur, quem non terrent præsentia, qui securus exspectat futura. Servit contrà, quicunque vel metu frangitur, vel delectatione irretitur, vel cupiditatibus ducitur, vel indignatione exasperatur, vel mærore dejicitur. Omnis passio servilis est.
2. COR. 3. 17.
Ubi Spiritus Domini, ibi libertas.
AUGUST. IN IOHAN.
VIs ut serviat caro animæ tuæ : Deo serviat anima tua : debes regi ut possis regere.
ECCLESIASTIQ. 6. 24.
Mon enfant escoute, recoi mon propos & ne refuse point mon Conseil.
25 Mets tes pieds dedans ses ceps & ton col dedans son carquant.
30 Et ses ceps te seront comme une place forte & ses carquants pour accoustremens honorables.
Yemant inde wellusten des werelts verwerret zijnde, die sijn ooghen slaet op het doen wande Godsalighe, ende haer strenghe maniere van leven (soo by meynt) insiet, laet hem duncken dattet al ongheval, druck ende herten-leet wesen moet, daer in dese luyden haren tijdt besteden: ja dat de selve als in eeuwighe gevanckenisse ghehouden zijn. Want, na sijn eyghen herte oordeelende, meynt datter niet vermaeckelijcx en kan ghevonden werden, dan dat de ooghen, noren, en den buyck aengenaem is, en wel bevalt. Een Godsalige ziele ghevoelt hier van gheheel anders, want die weet blijdtschap uyt droefheydt, herten lust uyt weedom, vermaeckelijckheydt uyt tranen, en vrydom uyt slavernije te trecken. Den desen, seydt Ambrosius, is wry, oock in alderley manieren van dienstbaerheyt, die met gheen malle liefde beseten en is, die met den bant van giericheyt niet ghebonden en is, die door vreese van sijn quade daedt, t'elcken niet wech gheruckt en werdt, dien het jeghenwoordighe niet en verschrickt, het toecomende niet bevreest en maeckt. Hy is daerenteghens een rechte slaef, die door vreese ontset werdt, die door wellusten vervoert veert, die door begheerlijckheden herwaerts en derwaerts ghetoghen werdt, die of door gramschap werdt verbittert; of door droefheydt werdt neder-ghedreven. Int Corte, elcke quade gheneghentheyt, is als een nieuwe slavernye.
