sijn volck vande Keysersche ende Beyersche voor Ellenboghen gheslaghen is ende inde 500. man verlooren heeft, zijnde vande de ghevluchten ettelijcke hondert alhier ontrent twee Musquetscheuten wijt, voor by de Stadt ende nae Waltsachsen ghepasseert, welcke inde Dorpen allenthalven gheplondert ende groote schade ghedaen hebben. Men seght de Beyerschen hebben Slackenwalt wederom ingenomen, door onachtsaemheyt vande Soldaten, het Stadt huys aldaer met pulver op vlieghen laten, ende is Mansvelt dese dagen int Rijck verreyst, ende Ellenboghen sterck beset, met troostinghe met grooter volck hulpe in korter tijdt wederom te rugh te willen komen.
Wt Heylbrun den 16. Februarij.
Die publicatie des Bans, is voor een eygen Curruer, den Hertoch van Wurtenbergh als uytschrijvende des Schwabischen Creitz, nevens den Bisschop tot Costnits toeghesonden, die declaratie des Bans wert wat rou, scherp ende streng int Rijck bevonden, die ghemeene opinie is, dat de Vnieerden sich sullen by Keys. Majesteyt interponeren ende voor onvervallinghen ende precipitatie bidden, ende sich presenteren tot alles goets, interim wert die Soldaten opte beene gebracht, tot op vorder bescheyt, ende in verseeckeringe onderhouden, tot welcken eynde die Engelsche Ghesanten eene crachtighe declaratie ende presentatie, voor gisteren inde vergaderinghe vande geunieerde soude ghedaen hebben.
Die Heer Marcgrave tot Baden, heeft 2. Regimenten te voete ende 600. Peerden opte been, de welcke nu alle daghen tot sijn selfs ende der Vnien verseeckeringe sullen ghemonstert ende ghevordert worden, doch niet teghenstaende blijven die Vnieerden, mitsgaders den Coningh in Bohemen tot een goede billicke Vrede gheneycht, twelck den Hertoch in Beyeren ende de versamelde Catholijcsche die tot Augsburgh versamelt zijn, mitsgaders den Churvorst van Saxen (soomen herwaerts met schrijven aen den Marckgrave van Ansbach ende den Hertoch van Wurtenberg ofghesonden heeft) oock den Landtgrave Lodewijck tot Hessen, schriftelick te kennen ghegheven is.
Marquys Spinola heeft aen die Vnieerden geschreven, ende die selve vermaent sich Keys. Majesteyt te accommoderen, ende den Coning in Bohemen te vermanen sich voor den Keyser te demoedighen, ende alsoo door dat schadelijcke Crijghs-wesen van’t Rijck ende den Palts ende de benabuerde of te wenden, sal met een bequaem antwoort bejeghent werden.
Eertshertoch Leopold reyst na Weenen, men seyt dat op sijn bevel, die wervinghe van volck in Lotteringen, veerthien daghen langh uytghestelt is.
Wt Franckfort den 16, Februarij,
Naedien de Ritmeester Vffel met 1000. Musquettiers ende 500. Peerden inden name van Heer Landt-Graef Maurits tot Hessen, nae Wetzslar toeghekeert is, ende sich daeromheer gheinquarteert heeft, om op Grave Johan van Nassou de Jonghe te wachten, want zijn Vorstelijcke Genade die 300. duysent rijcx-Daelders die Spinola van hem begheert, niet betalen, maer zijne Landen defenderen wil, soo heeft men gisteren die Burgerije tot Wetsslar ontwapent, op dat die selve met het Casselsche volck gheen verstant maecken konnen.
Soo is oock voorseker dat Graef Jan Albrecht van Solms, Chur Paltzischer Groot Hofmeester, zijnen ouden Heer Soon, het Lant ende Regieringe Brouneveldt gheheel ende aloverghegheven is alsoo gemelte Heer Grave geresolveert, sich in allen voorval opt beste te defenderen, is treflijck secours verwachtende, ende liet Brounevelt seer sterck maken.
In dese quartieren zijn alle wateren, insonderheydt oock de Rijn ende Meynstroom, gheheel toe ghevrosen, ende groote koude, men vreest seer voor den wijnstock ende vruchten.
Voorgisteren heeft Marquis Spinola 2000. peerden met 6000. te voet, met 4. stucken geschut na Worms gesonden, eene aenslach voor te nemen, het vervolch leert den tijdt.
Wt Franckfort den 18, dito,
Maendach heeft sich Marquis Spinolas volck te peerde ende te voete inde 8000. sterck, een myl weeghs van Worms laten sien, waer over gister nacht alle de Ruyterije aende Bergstraete naemlijck tot Louterbach Heymsbach, Heppenheym, Sultzbach, Menicheym, Middel ende nedersassen ende in die quartieren, hebben moeten op breken, ende nae het hooft quartier marcheeren moeten, ende brenght teghenwoordich een post advijs, dat Marquis Spinolaes volck Pfedersheym soude inghenomen hebben, ende heeftmen verleden nacht uyt groote stucken ettelijcke schoten ghehoort.
Verleden weke heeft den Churv. Ments den Heere Stadt-houder tot Heydelbergh die Bergstraet als een pandtschellingh, door twee Trompetters opkondighen laten, ende zijn die Achts mandaten alreede inde Stadt Spier aengheplackt.
Wt Mentz den 18. dito.
Voor gisteren is Graef Hendric vanden Bergh met 6000. te Peerde ende te voet teghens Worms geruckt, ende naest daer by twee Vlecken, als Oost ende Westhoven, daer inne drie hondert Palsche Ruyter, mitsgaders etlicke aengenomen voetvolck in besettinge lagen, overvallen, gheheel ende al uyt geplondert, ende die besettinghe ghevanghen na Cruytznach ghevoert.
Wt Franckfort den 21. dito.
Dese dagen heeft Marquis Spinolaes volck de Stadt ende Vlecken Groninghen, Goltzheym, ende Garicheym inghenomen, Groninghen heeft sich wel yet tot defensie ghestelt, dan alsoo tijdinghe quam dat alreede grof Gheschut over den Rhijn ghebrocht wierde, ende gheen ontset voor handen was, hebben zy sich overghegeven.
Wt Malga wert geschreven vanden 18. Januarij, datmen aldaer verstont dat de Roovers van Algiers wel hondert seylen sterck in Zee waren, doende daghelijcx groote schade, men wilde seggen dat sy een desseing voor hadden om in Spaengien eenige vasticheden aende Zeecant af te loopen.
Mede was hier tijdinge dat Salomon Reys, alias den Veen-boer int aborderen van een Schip sijn eene been af-geschoten is, daer hij ’t Algiers soude ghestorven zijn.
De helft vande Engelsche Armade zijnde 22. seylen sterck, is desen morgen hier wel ghearriveert, d’ander helft light ’t Allicanten, verwachten de Nederlantsche Armade.
De Spaensche Armade twintich seylen sterc, is voorleden weke hier gepasseert, ende gegaen naer Gibralter ende Calis om haer schoon te maken, hebben haren Vice-Admirael verloren, die van haer afgedwaelt was, ende vande Roovers geatrappeert, die hem inde gront geschoten hebben, ende wel 150. Spaengiaerden levendich becomen.
Den Generael vande Zee Don Philiberto de Savoya was al van Cartagenua vertrocken, om in Sicilien alle de Galleyen van Christenrijck weder op nieu te doen vergaren.
Sijne Conincklijcke Majesteyt van Bohemen verhoortmen dat tot Cel int Lant van Lunenburch soude geweest zijn, ende van daer vertrocken naer Wolffenbutel by den Hertoch van Brunswijck. Oock verstontmen dat eerstdaechs een Lant-dach soude ghehouden werden, waer op sijne Majesteyt van Denemercken selfs persoonlijk verschijnen soude.
Gesanten van sijne Majesteyt van Groot Britangien zijn dese weke met 15. koetsen de Veluwe ghepasseert, comen uyt Bohemen ende van den keyser, de sprake ging datse op ten Hage soude reysen ende so voort naer Enghelant.
De Tyrannije der Spaengiaerden bedreven inde Veltolini aen de Euangelische is schrickelijc om hooren, wert tegenwoordich gedruckt, ende sal eerstdaechs uyt gaen.
Also de twee machtige Legers noch liggen, so in als ontrent des Palts-Graven Lant, ende dagelijcx doende zijn, ende noyt perfeckte Caertgens van het selve Lant met de omliggende plaetsen zijn uytgegaen, hebben wy niet connen na laten D. E. t’selve op’t alderperfectste soo veel als doenlijck gheweest is mede te deelen, so t’selve toecomende weke by Claes Jansz. Visscher (die’t selve heeft ghesneden) ende by Broer Jansz. sal mede ghedeelt werden.
Ghedruckt by Broer Ianſz. out Courantier int Legher van ſijn Princelijcke Excellentie. woonende in S. Niclaes-ſtraet, naeſt den vergulden Os. Den 1. Meert, 1621.
