Nederland kent een traditie die ruimte biedt aan de cultuur en de religie van mensen uit alle windstreken. Die waarde moet behouden blijven. De omvangrijke immigratie en de daaruit voortvloeiende problemen hebben de samenleving evenwel onder druk gezet. De regering zal daarom de integratie van allochtonen verder bevorderen, hetgeen van nieuwe Nederlanders vereist dat zij onze taal spreken, zich inleven in de Nederlandse identiteit en cultuur, en de wetten van onze rechtsstaat naleven. Van de betrokkenen mag worden gevraagd dat zij de inburgeringscursussen succesvol afronden. De integratie is verder gebaat bij een restrictiever toelatingsbeleid en bestrijding van illegaal verblijf. Mede daardoor zal ruimte worden geschapen om de reeds aanwezige nieuwe Nederlanders hun plaats in de maatschappij te laten vinden. Een goede integratie vergt een langdurige inzet en wederzijdse aanpassing.
De grote problemen waarvoor de regering zich gesteld ziet, zijn niet op te lossen zonder de samenwerking met de maatschappelijke organisaties en sociale partners die een bindend element in de samenleving vormen. Daarom is het nodig dat zij zich bewust zijn van hún verantwoordelijkheden. Omwille van de kwaliteit van de samenleving zullen zij ook nu het algemeen belang nadrukkelijk in het oog moeten blijven houden.
Wanneer maatschappelijke organisaties en burgers hun verantwoordelijkheid willen nemen, moeten zij daartoe de ruimte krijgen. De regering zal daarom werk maken van het terugdringen van regelgeving en bureaucratie. Zij wil voorwaarden scheppen om de essentiële gemeenschapsvoorzieningen beter te organiseren. De behoefte aan menselijke maat en de opvattingen van burgers moeten daarbij vooropstaan.
In het onderwijs staan lesgeven en de professionaliteit van de docent centraal. De regering wil de eigen verantwoordelijkheid van instellingen in onderwijs, cultuur en wetenschap vergroten. Vermindering van administratieve lasten en beperking van onderwijsregelgeving worden daadkrachtig ter hand genomen. Volgend jaar zullen u voorstellen bereiken die scholen meer vrijheid geven bij de inrichting van de basisvorming en van het studiehuis en bij de besteding van de middelen voor klassenverkleining. De kwaliteit van het beroepsonderwijs zal worden bevorderd en de uitval van leerlingen zal worden bestreden, onder meer door de leerwegen binnen het beroepsonderwijs beter op elkaar aan te laten sluiten.
Op financieel verantwoorde wijze wil de regering bewerkstelligen dat het recht op verzekerde zorg waargemaakt kan worden. Zij zal daartoe ziektekostenverzekeraars aanspreken op hun verantwoordelijkheid voor hun aandeel in de financiering en sturing van de gezondheidszorg. Tevens zullen zorgverleners meer ruimte krijgen voor ondernemerschap, nieuwe initiatieven en experimenten. De behoeften van de patiënt zullen centraal staan en de wachttijden worden verkort. Volgend jaar zal de regering een voorstel indienen voor een nieuw ziektekostenstelsel, dat uitgaat van solidariteit tussen mensen met verschillende leeftijden, gezondheidsrisico’s en draagkracht.
Met betrekking tot de groeiende groep ouderen wil de regering rekening houden met de individuele wensen en behoeften op het terrein van welzijn, zorg, inkomen en wonen. Daartoe zal zij in 2003 een integrale visie uitbrengen.
