Naar inhoud springen

Pagina:Van Vloten, Nederlands schilderkunst van de 14e tot de 18e eeuw (1874).pdf/165

Uit Wikisource
Deze pagina is proefgelezen

te Madrid nog bewonderd; en van denzelfden Leopold erfde die begunstiging ook op zijn opvolger in ’t nederlandsch bewind, ’s Konings natuurlijken zoon, Don Jan van Oostenrijk over. Zoo was Teniers’ penseel – als dat van Rubens en Van Dijk – in staat, den meester, die ’t hanteerde, allengs grooten rijkdom te verwerven, en hem en zijn gezin in weelde te doen leven. Tot moeder van dat gezin had zich de schilder Anna, de aanminnige bestorven dochter van den fluweelen Breughel, als gade verworven, en zich met haar en zijn kinderen vervolgens op een buitengoed tusschen Mechelen en Antwerpen, de drie Rozen bij Perk, gevestigd. Daar bleef hij ook na haar dood, in zijn tweeden echt, leven[1], tot hij er, in meer dan 83 jarigen ouderdom, overleed. Twintig jaar te voren, had hem Koning Filips IV gemachtigd tot de oprichting dier schilderschool te Antwerpen, op gelijken voet als die te Rome en Parijs ingericht, en waaruit later de antwerpsche Akademie voortvloeide. In zijn ijdeltuitig streven echter, om, bij zijn rijkdom, ook brieven van adeldom te verwerven, was hij, een jaar of zes vroeger, te leur gesteld[2].

Teniers’ penseel – als men heeft opgemerkt[3] – kenschetst zich bovenal door dien vluggen en geestigen toets, die schijnbaar al spelende overal licht, kleur, leven, en uitdrukking weet aan te brengen. Vol van de levendigste waarheid, schijnen zijne werken als van zelf, in een oogenblik, ontstaan te zijn; alles is er even vrij, natuurlijk en ongedwongen, en zijn groote kunst bestond dan ook daarin, zijn kunst te verbergen. ’t Is als kon ieder ander schilder even gemakkelijk, als hij, dat alles ontwerpen, samenstellen, penseelen, en verlichten. Wanneer men echter wat langer en nauwkeuriger toeziet, dan wordt men dat wel beter gewaar, en blijkt het zorgvuldig overleg – hoe, als bij inzicht, hem dan ook eigen – waarmeê het geheel bewerkt is, en hoe de kunstenaar, ten volle bekend met

  1. Door namelijk met de dochter van den brabantschen raadsheer te hertrouwen, aan wien hij ’t eerst verkocht had.
  2. Zie zijn verzoekschrift daarvoor in Pincharts Archives I. p. 54.
  3. Taillasson in zijn Observations sur quelques grands peintres.