Sinne- en minnebeelden VII
| ← Allenxkens, tot dat Christus een gedaente in ons krijght | Sinne- en minnebeelden (1627) door Jacob Cats | Geen boom en wast op eenen dagh → |
| Uitgegeven in Rotterdam door Victor van Waesberge. |
[ 38 ]
REPETE.
VII.
_(14561531600).jpg)
VERS. VULGAR.
NOn amet, aut discat duros tolerare labores, Optati compos qui velit esse sui.
POLYB. LIB. 10.
NUlla re utili absinendum est, propter apparentem difficultatem; sed comparandus habitus, quo cuneta bona mortalibus comprehensibilia reddantur. [ 39 ]
Gheen boom en valt ten eersten slagh.
Seyd' ick het Rosemont, waer toe veel kromme gangen?
En siet! my docht terstont de vryster was ghereet;
Maer op soo mallen waen ontfingh ick dit bescheet:
De Specht, het grillich dier, die pickt in alle boomen,
Maer wat de geck begint, ten zijn maer rechte droomen;
Hy meynt, daer is een gat: maer t'hout is al te dick:
O vrient, een eyken boom vereyft al harder pick.
Sive amator, sive gladiator es,
Repete.
Dum parat, & rostro robora dura petit,
Protinus, ut Quercum primo modo contudit ictu,
Querit, an admittat pervia rima diem.
Picus, amatoris nimium properantis, imago est,
Qui primo admissam se putat esse die.
Fallitur; haud primis cadit icta bipennibus arbor ;
Robora wasta cupis sternere? sæpe feri.
Perseverer faict importer.
D'un coup, sans plus frapper, ô qu'il est sotte beste!
Semblable impression forge en son cœur l'amant,
Mais sache, pauvre sot, qu'il faut frapper souvent.
[ 40 ]
Hy meynt 'tis deur, en 'tis gheen scheur.
Noch gaet hy niettemin ghedaerigh sitten loeren.
Of hy een open siet. Kijck, wat een dapper man
Hy soeckt een vol besluyt oock eer hy schier began.
Hoe ketelt sich het volck, besonder in het minnen,
Daer is maer enckel waen, en niet als malle sinnen;
Al wie van dese wesp is in het hooft gheraeckt,
Die raest, oock sonder korts, en droomt, oock als hy waeckt.
Amans sibi somnia fingit.
Jam mihi, jam clamat, pervia quercus hiat;
Rima, diem video, patet, ô patet, inquit, at eheu!
Vix patet exiguo vulnere prima cutis.
Stultus amans, simul-ac solito minus aspera virgo est,
Clamat, io! victas jam dedit illa manus.
Intempestivum stolido canit ore triumphum,
Et sibi vana movet somnia quisquis amat.
Il n'a faict, qui commence.
A peine de son becq ayant percé l'escorce,
Va regarder a tous moments si l'arbre est creux:
Il se chatouille trop quiconque est amoureux.
AMANS SIBI SOMNIA FINGIT.
INsita est quibusdam tam ridicula. Philautiæ prurigo, ut, licet vel pepone insulsiores sint, omnia nihilominus splendida ac magnifica de sese polliceri audeant.
Sanè cum vasa vacua magis tinniant ac aristæ manes altiùs emineant.
Placet Menedemi dictum aureum, qui Athenas studiorum causa properantes primò sapientes esse, tunc philosophos, inde rhetoras, denique rudes & omnium ignaros fieri, non minus lepidè, quàm verè dixit. Valeat totum genus hoc ardelionum. Solida, ac non inventum docta mens (ut ille ait) quo ductius discit, in re plura, in opinione pauciora novit. Magna de seipso credere, exiguæ scientiæ certum est indicium.
VARRO.
OMnes videmur nobis saperdæ, festivi, belli, cum simus copreæ.
OVID. DE ART. 3.
PRona venit cupidis in sua vota fides.
Daer is in sommighe menschen soodanighen ketelende jeucksel van eygen liefde, datse, schoon sy zouteloser zijn als pompoenen, evenwel nochtans veel groote dinghen van hun derven beloven. Maer wat kan doch sodanigen hoogen snurcker by brengen, nademael het van oudts so geweest is, dat een wan-vat meest bomt, ende 'tydele kooren-hayr hooghst uytsteeckt, so en is van het wijdtberoemde swanger gaen der bergen, gelijck Horatius seyt, niet anders te verwachten, als de geboorte van een geckelijcke muys. De Studenten eerstmael t'Athenen komende, seyt Menedemus, sijn dappere gasten soo sy meynen, maer stracx niet anders als liefhebbers der wijsheyt, ende daer nae leerlingen der reden konst, ende ten lesten, gantsch plomp, ende van alles onwetende. 'tGaet noch huyden ten daghe so met yder van ons, hoemen langer leert, hoemen inder daet wel meer, maer naer eygen oordeel, min wetenschap heeft. Veel van sich te dencken, komt van weynich te weten.
[ 42 ]
PROVERB. 3. 7
Laêt u niet wijs duncken..
Hy wil (ghelijck het schijnt) de boomen nedervellen,
Hy pickt in al het hout, en souckt een open gat,
Maer vint ten leften niet als, ick en weet niet wat.
Al wat de menschen doen, al wat de lieden maecken,
Het zy in kleyn bedrijf, het zy in groete saecken,
Hoe slecht haer dinghen gaen, sy trotsen niettemin,
De minste vanden hoop die heeft een vleyer in.
Arrogantia, profectus obstaculum.
Dum nimium rostro martia fidit avis.
Pervia ligna forent, nisi pervia, Pice, putasses;
Dum ruis hûc illûc, tempus inane volat.
Qui poterit, doctum qui se putat esse doceri?
Qui sapiet, qui se jam putat esse sophum?
Semper inanis erit mens, que sibi plena videtur:
Doctus erat, doctus ni sibi quisque foret.
ECCLES. 3. 24.
La presumption a deceu plusieurs..
Si de son bec n'avoit conceu trop grand courage:
Un coeur presumptueux ne fera rien du bon,
Puis qu'il á de fon faict trop grand' opinion.
[ 43 ]
ARROGANTIA, PROFECTUS OBSTACULUM.
MAgis decorum est iuvenem discere, quam docere; Seni docere, quam discere. Melius tamen est provectioris ætatis hominem serò discere, quam in ignorantia perpetuà versari. Nunquam hominem tam exactæ eruditionis uspiam exstitisse, ut amplius nihil addiscere potuerit, ratio demonstrat. Non in vitâ solum, sed & in ipsa morte, imò ex ipsâ morte, est quod discatur; præsertim homini Christiano. Odi homines ignavâ operâ, philosophâ sententiâ, aiebat ille. Indocilis sanè est, qui mavult doctus videri, quam esse: Vanus & arrogans, qui aut magna sibi vindicat, quæ ipsi non insunt; vel maiora, quam quæ insunt. Utinam hoc animis omnium insitum! De aliis nunquam malè, de sese nunquam benè loqui, primum Christiani, alterum sapientis est.
I. CORINT. 8. 2.
Si quis existimat scire se aliquid, nondum cognovit quemadmodum eum scire oporteat.
Indocilis est, qui mavult doctus videri quam esse. Bion, apud Laërt. Lib. 4. Cap. 7.
Sjabloon:PROVERB. 2. I2. As to veu un homme qui guide estre sage? il y a plus d'esperance d'un fol, que de luy.
VERS. 16.
Le paresseux's'estime estre plus sage, que sept qui baillent sage Conseil.
HEt voeght een Ionghelinck beter, onderwesen te werden, als andere te leeren; voor een oudt man daerenteghens passet beter een ander te onderwijsen, als selfs onderwesen te werden; en evenwel nochtans isset beter in sijn ouderdom te leeren, als altijdt onwetende te blijven. Noyt en isser yemandt so volkomen ofte in gheleertheyt, ofte in ervarentheyt gheweest, oft hy en heeft noch altijt in wetenschap kunnen toenemen. Men en kan niet alleenlick in dit leven, maer in, en uyt de doot selfs, onderwesen werden, voor al en sonderlinge een Christelick ghemoet. Ick hate alle menschen van veel seggens, en van weynich bedrijfs, seyder een vande Oude; hy en is niet leersaem, die liever heeft gheleert te schijnen als inder daet te weten, seyde Bion. Hy is trots en ydel, so wel den delen, die sick dinghen toeschrijft de welcke hy niet en heeft, als den ghenen, die sick grooter dinghen vermeet als by kan. 'tWare goet datmen van andere nimmermeer qualick, van sich selven nimmermeer wel en sprake: die het eerste doet, handelt Christelijck; die het tweede doet, handelt wijsselijck.