Testament van een Jongman van Antwerpen

Uit Wikisource
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
[ 1 ]

Een Testament
Van een Jongman van Ant-
werpen, welcke tot Diest tot zijn onschult
onthooft is, om een Jonghe Dochters wille.

Met noch een Liedeken welcke desen Jongman gemaeckt heeft
inde Ghevanckenisse. Op de wijse: Mijn Oogskens
weenen, etc.

Tot Antwerpen, inde Kammestraet inden
witten Haes-wint.

[ 2 ]

Dese Voorschreven jonckman is opghevoedt tot Antwerpen, in S. Jans straet inde Fortuyn, alwaer sijne Ouders oock zijn ghestorven: Desen Jonckman hadde een Moye Woonachtigh tot Diest, die hy noyt van zijn leven hadde ghesien, soo heeft hy sijn Moye eens gaen besoecken, ende als hy te Diest ghecomen was, heeft hy terstont ne thuys van zijn Moye ghevraeght, dat hem terstont gewesen is ende is by de Moye gecomen die hem seer vriendelijck heeft ontfangen, om zijn deuchlijck wesen ende goede leven. Soo ist eenen tijt gheleden dat tot zijn Moye thuys is comen liggen een Coopman (want zijn Moye Herbergh was houdende) ende desen Coopman dickwils over tafel met den Jonckman was discourerende, merckende ooc zijn deuchdelijck leven, en groote geschicktheyt, heeft hem begeren aen te nemen tot zijnen Dienaer want hy tot dier tijt eenen Dienaer op zijn Kantoir van doen hadde, het welc desen jonckman zijne Moye te kennen gaf, het welck de Moye hem seer heeft gheraden, want sy den Coopman lange gekent hadde, ende voor die tijt daer dickwils thuys gelegen hadde, so is desen Coopman met den jonckman eens geworden, ende desen Coopman was woonachtich tot S. Lucas van daer is hy comen woonen tot Diest, ende als hy met sijn huysvrouwe tot Diest gecomen was, heeft zijn huysvrouwe den knecht gesien, en haer ooc wel aenstaende want zy hem voor een geschickt knecht aensagh, ende hem seer beminde om sijn goetheyt. Soo hadde desen voorschreven Coopman, een Dochter die hem seer beminde, ende uyter maten lief hadde, ende hy oock den wille vande Dochter hadde becomen, het welck niemant anders wiste dan zy met haer beyden, so ist, nu dat zy lange convercatie metten anderen hebben gehouden, datter een ander Coopmans soon dese Dochter heeft comen vryen, ende na lange conversatie met den anderen, heeft haer sinnen oock op desen Jongman geleyt, soo is sy denckende hoe dat sy van den anderen Jongman best ontslaghen soude werden, op dat zy haer eere mochte behouden, soo was sy op eenen tijt op haer slaepcamer geleghen, so quam de Jongelinck by haer gelijck hy voorgaende plach te doen, zy haer gewapent hebbende, ende hem om den hals grijpende, ende hem seer crabbende, slaende, als ooc haer selven seer crabbende, ende wisschende het bloedt door haer aenghesicht, so dat sy daer uyt sagh als een uytsinnich Mensch, datmen niet en soude mercken dat sy daer schult in hadde. Over welck ghetier, dit selve is gewaer geworden ende liepen terstont by de camer alwaer sy dese twee hebben gevonden, ende den jonckman gevangen ghenomen, waer over de Dochter seer swoer, ende gaf de Duyvel lijf en siel over dat hy haer vercracht hadde, waer over den Jonckman is verwesen ende ter Doot veroodeelt, als dat hem sijn hooft soude worden afgehouwen, al wat den Jonckman daer teghen sprack, mocht hem niet helpen, aldus heeft desen Jongman zijn leven gheeyndight, ondertusschen is dese Dochter seer ghequelt gheweest vanden Duyvel, haer quellende dagh ende nacht, ende heeft haer selven verhangehn, neemt hier exempel aen alle gy Dochters ende jonghesellen, ende draeght beter liefde als dese Dochter op dat ghy het u namaels niet en beclaeght etc. [ 3 ]

Beclagh Liedeken, van desen
Jonghman, dat hy ghemaeckt heeft in de
Ghevanckenisse tot Diest. Op de wijse
Mijn Ooghskens weenen, etc.

WIlder dan wilt, wie zal my temmen
placht ick te singen vroech en laet,
nu mach ic wel singen met droevige stemmen,
Dat my de Fortuyn heel teghen gaet.

My docht ik soude wel hebben ghevlogen
als een vogel doet in de locht
nu heb ick vrouw Venus borsten gesoghen
De liefde heeft my in lyden gebrocht.

Haer amoureus gesicht, haer vriendelijck wesen,
Haer lippekens root als een Corael
Haer Tandekens wit reyn wtghelesen,
Haer stemmeken klinc, als den nachtegael.

Daer op heeft zy twee blosende kaken
Haer hayrken is schoonder dan een Gout,
twee schoon bruyn oogen die vierich blaken
Sijn hert verheucht hem diese aenschout.

Haer handekens witter, dan Albaste
haer nagelkens zijn seer even gesnoeyt,
Mijn herte verheucht als icse mach tasten,
zoo is de liefde in alles ghegroeyt.

Sy is er seer fraey en net van leden,
Haer halsken witter dan een swaen,
Haer borstkens ront ende wel besneden,
Als een godinne siet men se gaen.

Alle haer vrindelycke treken,
En allen haer amoureus ghelaet,
heeft mijn jongherteken doorsteken
Soo dat ick ben heel desolaet.

By allen hare goede gratie
zoo heeft sy noch een dobbel hert
waer door ic lyd tot deser spatie
om harent wil, droefheyt en smert.

Schoon lief wilt toch eens overpeysen
Dat ic heb uwen mond ghekust
seer dicwils tot diversche reysen
Soo hebdy mynen brant gheblust.

Veel fraey habiten placht ic te dragen,
Gewrocht met Silver ende Goutdraet
Maer nu mach ic lieveken wel beclagen,
Dat ghy heb gheweten myn misdaet.

Waerom soo hebdy my doen vangen,
Waer heb ick dat aen u verdient
Ghy wout wel dat ick waer gehangen
Ick placht te wesen uwen vrient.

Schoon lief, is dit myn recompency
Ghy hebt my doen te vierschaer gaen
Vier oft vyf reysen om myn sentency
Daer ick vyf uren lanck heb gestaen.

Schoon lief als ghy dat volc siet loopen
Soo weet ghy wel dat ick sterven moet
Dan kompt met eemer en met stoopen
Versaet u lief dan met mijn bloet!

De doot en sou ick niet beclagen
Datse my door een ander quaem
maer nu so vallet my swaer om draghen,
Dat sy my komt door uwen naem.

Schoon lief wat syt ghy voor een Vrouwe
Hoe heeft u Nero zoo verblint
ghy wout dat syn hooft waer afgehouwen
maer die ghy neffens Godt bemint.

Waer is nu allen de caressen
Waer is nu soo menigen eet
ghy swoert te wesen myn Matressen
Wie dat het lief waer ofte leet

Noch om Vader noch om Moeder,
Noch om eenige myn voordaen
Noch om Suster noch om Broeder
my schoon liefke aftegaen.

Maer nu ghy my hebt versleten
als eenen bessem daermen met keert
[ 4 ]Maer nu ontdeckt ghy myn secreten
ghy doet my doen knielen al voor dat sweert.

Wat baten my u blosende kaken
Wat baten my u bruyn oogen claer
Al met u tonge gaet ghy my laken
Ghy wout dat ick om tleven waer.

Wat baten my u sneeuwitte handen
Als synse suyver en delicaet
gy neemt myn eer, gy ontdect myn schande
ghy schryft daer mee allen myn misdaet.

Maer als ic peys om de schoone woorden
Waer mee dat ghy my hebt verdoofd
Maer kondy my sulcken discorde
schoon lief ic en haddet noeyt ghelooft.

Lief twaer u schande sou ick openbaren
Hoe dat wy met malkanderen staen
Maer nu komt ghy my beswaren
Ten is schoon lief niet wel gedaen.

Aldoet sy my myn hooft af houwen
Ick en ben daerom schelm oft dief
Ic sterf ter eeren van een schoon vrouwe
Want schoon vroukens die heb ick lief

Orlof Prince, adieu ten lesten
My dunckt dat ick sterven moet
myn Siel hoort Godt, t’lyf is ten besten
tisser myn lieveken die dit my doet.

Dit is een goede warschouwinghe, voor alle jonghe lieden, soo Jongmans als Dochters, dat sy in deuchden met den anderen converseren, want quaet wort altijt gheloont, als U L. hier hebt ghelesen en ghesonghen, want het was te schrickelijck om sien, hoe den boosen vyant met dese Dochter handelde, want haer lichaem werden soo jammerlijck ghetrocken dat dicwils haer hooft afterwaerts stont, ende haer ooghen draeyden dan hier soo daer, ende schuymden uyt haren mont seer vreeslijck. Dus neemt exempel hier aen die dus lang in ondeuchde hebt gheleeft, want hy spiegelt hem wel sacht, die hem aen een ander spiegelt, en oock ghy Jongmans ende staet nae geen Dochters eere, maer laet u woort u woort zijn, ende en versoeckt niet wijders, voor alleer ghy getrouwet zijt, ende converseert met malcanderen in deuchden, want deucht ende sal niet ongheloont blijven, noch oock quaet onghestraft, daeromme hebt eenen afschrick vant quade, ende schickt u altijts tot het goede, goet werck geeft goet loon, een loon dat eewigh blijft, ende een vreuchde onverganckelijc maer eewich duert, ooc alle jonge lieden soo Dochters als Jongmans, begheeft altijt tot het ghebedt, ende wilt Godt ernstelijck bidden, dat hy u voor alsulcke lijden wilt bewaren, op dat ghy op zijnen rechten wegh moeght wandelen, ende tot zijns naems eere tot uwer salicheyt moeght leven, dat ons Godt altsamen gunne ende beware ons voor den boosen vyandt, van nu tot inder eewicheyt. AMEN.

FINIS.