Iconologia of Uytbeeldinghen des Verstants/Ambitione (1)

‘Ambitione. Eersucht, Staetsucht’ door Cesare Ripa

Afkomstig uit Cesare Ripa et al. (1644) Iconologia of Uytbeeldinghen des Verstants, Amstelredam: Dirck Pietersz Pers, p. 123. Publiek domein.

[ 123 ]

Ambitione. Eerſucht, Staetſucht.

EEn jonge Maeght, in ’t groen gekleet, met korte kleeders, bloote voeten, hebbende vleugels aen de ſchouderen, toonende datſe geheel in ’t wilde een hoop kroonen op ’t hoofd werpt, hebbende de oogen verblind.
Ambitie of Eerſucht, is naer D. Thomas ſeggen, een ongematighde ſucht of begeerte om tot hooge Staeten en Eer-ampten te geraecken, het zy dan door een geoorloft of bedrieghlijck middel: waer uyt dan komt, dat deſe ſtaetſuchtigh geſeyt wort, diewelcke meer als betaemlijck en nut is, nae Eer-ampten jaeght.
Iongh wort zy geſchildert, om dat de Iongelingen die geene zijn, die ſich veel laeten duncken, en nae veele dingen hoopen. Weſende haer dit gebreck eygen, om dat zy, gelijck Seneca in ſijne Troade ſeyt, de driften van haer gemoed niet konnen beſtieren, betoonende oock dat zy begeerigh zijn en ſtoutlijck verlangen nae ’t geene haer niet betaemt: dat is, om boven andere te vliegen, en allemans meeſter te weſen.
Het beknopte kleed en de bloote voeten, bedieden de moeylijckheden, ongemacken, ſchaede, ſchande en ſchaemte, die de ſtaetſuchtige onderhout, om tot ſoodanige eere te geraecken, die hy ſtoutelijck bemindt, waer over hy oock alles met lijdſaemheyt, en met gedult wil verdragen, gelijck Claudianus in ’t lof van Stilicon wel vertoont.
Zy wort vertoont datſe de bovengeſeyde dingen op ’t hoofd werpt, en daer mede wordt verſtaen, dat de Eerſuchtige alles reucklooſlijck aenvat, gelijck S. Paul. Hebr. 5 ſeyt: Niemand neme Eere aen-, dan die daer toe van God geroepen is, als Aaron, niet wetende of hy die waerdigh is. En daerom zijn haer de oogen verblint, om dat zy dit gebreck heeft, van niet te konnen onderſcheyden. Waer van Seneca in ſijnen cv brief ſeyt: Soo groot is de raſernye der Staetſucht, dat zy niemand ſiet wie haer volght, wanneer zy een ander voor haer uyt ſiet. Het onderſcheyt der kroonen geeft te kennen, dat zy niet te vreden is, gelijck Seneca ſeyt, met Iaerlijxſe Eere, maer ſoo ’t koſte zijn, zy ſoude oock met eenen naeme, alle hoogheyd innemen, en door de geheele Werlt haere eertijtels en wapenen te pronck ſtellen.