Iconologia of Uytbeeldinghen des Verstants/Oeconomia

‘Oeconomia. Huys-bestieringe’ door Cesare Ripa

Afkomstig uit Cesare Ripa et al. (1644) Iconologia of Uytbeeldinghen des Verstants, Amstelredam: Dirck Pietersz Pers, p. 211-212. Publiek domein.

[ 211 ]

Oeconomia. Huys-beſtieringe.

EEn Vrouwe van een eerwaerdigh opſicht met Olijftacken geciert, houdende in de [ 212 ]ſlincker hand een Paſſer, en mette rechter een Stock of Rijsken, ter ſyden ſal een Roer van een Schip ſtaen.

Om dat totte geluckſaligheyt van ’t gemeene Burgerlijcke leven vereyſcht wordt een vereeninge van veele Huysgeſinnen, die onder gelijcke Wetten leven, en waer door zy werden beſtiert, ſoo is ’t noodigh dat yder Huyſgeſin met behoorlijcke Ordre worde onderhouden, en onder beſondere Wetten gebracht, die veel nauwer gaen als de algemeene. Daerom is deſe nauwe maniere van ’t Huyſgeſin te beſtieren, van de Griecken Oeconomia geheeten: En heeft alſoo yder Huyſgeſin in ſich drie inſichten, om datſe tot het leven als tot haere leeden behooren, te weeten de Meeſter en ſijne Dienaers, de Vaeder en ſijne Kinderen, de Man en ſijn Vrouwe. Daerom wort dit beeld met een ſtockjen gemaeckt, om de Heerſchappye die de Meeſter heeft over ſijne Dienaers. Het Roer bediet de ſorge en beſtieringe die een Vaeder behoort te hebben over ſijne kinderen, op datſe in de Zee van de kindſche dertelheden, van den wegh der Deughde niet ſouden af wijcken, waer in men haer met alle vlijt en naerſtigheyt behoort te ſtieren.
De Olijf krans bediet, dat een goed Huysbeſtierder voor al moet beſorgen datter vreede in ſijn Huys onderhouden worde.
De Paſſer leert, hoe een yder ſijne macht en midlen moet meeten, en dat hy daer nae, ſoo wel in ’t uytgeven als in andere dingen, ſich daer nae moet voegen, om ſijn Huyſgeſin te onderhouden, en door de maete van geduyrigheyt te verſorgen. En daerom wort de Huysbeſtieringe een bedaeghde Vrouwe afgemaelt, die oock in ſoodaenigh Ouder, deſe beſtieringe beſt paſt, als hebbende eervaerentheyt van de Werreldſche handlingen. Hier van heeft eener den inhout deſer Dichten ingeſtelt:

Dit Huys heeft een gevvenſchte ſtand,
VVaer troulijck vvaeckt eens Moeders hand:
En die met teugels vaſt bevvaert,
’t Geen ſuynigh is by een vergaert:
Die vreedſaem alles overſiet,
Die ’t Huysgeſin met tucht gebiet,
En die met oordeel en met maet,
Op alle dingen gaede ſlaet:
VVat Huys een ſulcke Moeder derft,
Dat gaet verloren en verſterft.