Iconologia of Uytbeeldinghen des Verstants/Pericolo

‘Pericolo. Gevaar’ door Cesare Ripa

Afkomstig uit Cesare Ripa et al. (1644) Iconologia of Uytbeeldinghen des Verstants, Amstelredam: Dirck Pietersz Pers, p. 163-164. Publiek domein.

[ 163 ]

Pericolo. Gevaer.

EEn Ionghman die al wandelende door een veld dat vol kruyden en bloemen ſtaet, op een Slange treet, die ſich ommekrullende, wreedelijck toeſchiet, om hem in ſijn been te ſteecken, ſtaende aen ſijn rechter hand een ſteyle hooghte, en aen de ſlincker een ſnelloopende reviere, ſteunende op een ſeer kranck riet, ſiende van den Hemel eenen blixem afſchitteren.
Alhoewel het leven der Iongen, soo wel als der Ouden bedrieghlijck en twijfelachtigh is, nae ’t geene de Heere Christus ſeyt, Weest bereyt, want ghy weet noch ure noch tijt, niet te min, ſoo is de Ionge in meer gevaer als de Oude, en dat om ſijne kracht, moedigheyt en ſtoutigheyt, diewelcke doet, dat hy ſich onbedachtelijck waeght en in ontallijck gevaer en perijckel ſtort.
Deſe beeldniſſe van dat een Iongelingh in een bloemrijck veld gaet en van een Slange gebeten wort, is gebeurt te Bagnacavalla 1615 aen een Ionghman, die al wandelende door een luſtige plaetſe met een Roer op de [ 164 ]ſchouderen gingh, en die een Slange gewaer wordende, ſijn Roer daer op aen leyt om dienſelven te doorſchieten, maer het Roer barſtende, brenght hy ſich ſelven om hals, en de Slange ontkomt het, gelijck door een klaghdicht is uytgedruckt.

Men ſoude het Roer oock wel by ’t perijckel mogen paſſen, om datter naulijx iet gevonden wert, dat gevaerlijcker is, vermits het den vyanden niet met ſijn wille doodet maer oock tegen ſijn wille ſijn eygen vrienden, ouderen, jae oock den perſoon ſelve die het draeght, en dickwijls, als die geene, die ’t Roer draeght, ſijnen Vyand oock niet wil doorſchieten, dan barſt het los.
Het wandelen door eenen weg vol kruyden en bloemen, en van de Slange een onvoorſiene ſteeck te krijgen, geeft te kennen, dat de Menſche wandelende door de gebloemde wegh van de verganglijcke voorſpoet deſes Werrelts, wort, wanneer hy daer minſt om denckt, door een ellendigh ongeluck overrompelt. Men konde oock ſeggen, dat de wegh vol bloemen tuſſchen een ſteyle hooghte en een ſtortende reviere gelegen, terwijle men het wandelpat van dit arme leven, door den wegh van genughten en Werreltſche welluſten, paſſeert, bediet, dat het ſeer veele gevaer, ſoo te waeter als te lande, met ſich ſleept; en dat wy, wandelende ſonder deughdlijcke en eedele overleggingen, of ons ſtorten in de Zee der Ellenden, of ons ſtorten in de eeuwige verdoemeniſſe.
Het Ried, bediet de broosheyt van ons leven, dat altijt in gevaer ſtaet, om dat het ſich meeſtendeel leunt op ſwacke en brooſe dingen, en niet op die, die te recht-loflijck en aenmercklijck zijn.
De blixem, op de maniere als geſeyt is, vertoont ons, dat wy niet alleen op det aerde en op ’t waeter ontallijcke periculen zijn onderworpen, maer dat ons boven dieſelve de drijvingen des Hemels, noch dreygen, diewelcke daer in haere werckingen ſtorten, ſoo veele zy mogen: ſoo dat men kan ſeggen, dat God dickwijls toelaet, dat wy om onſe ſonden en miſdaeden worden geſtraft, en dat door verſcheyden toevallen en wangunſten, die ons overkomen. Daer over ſegt Paulus, als de Sonde ſal vervult zijn, ſoo baertſe den Dood. Alſo dat geen Menſchlijck vermogen, kan tegenſtand doen, aen de macht des geenen, diewelcke wetten en paelen in alles geſtelt heeft. Het heeft Æſchilus de Poeet niet geholpen, dat hy in ’t veld wandelende, het gevaer des doods, dat hem voorſeyt was, ſochte te ontvlieden: Want een Adelaer dragende eene Schildpadde in ſijne klauwen, ſagh van boven uyte locht, den kaelen en grijſen kop, van deſen ongeluckigen Poët, en meenende dat het een blinekende ſteen was, liet dienſelven, daer van boven op vallen, ſulx dat hy, op dien ſelven dag, om ’t leven quam, waer in hy vreeſde, dat hy ſterven ſoude, gelijck Plinius in ’t x boeck in ’t iii cap. verhaelt.