Iconologia of Uytbeeldinghen des Verstants/Solitudine

‘Solitudine. Eensaemheyt’ door Cesare Ripa

Afkomstig uit Cesare Ripa et al. (1644) Iconologia of Uytbeeldinghen des Verstants, Amstelredam: Dirck Pietersz Pers, p. 100-101. Publiek domein.

[ 100 ]

Solitudine. Eenſaemheyt.

EEn Vrouwe in’t wit gekleet met een eenſaeme Muſch op den top van ’t hoofd, houdende een Haſe onder den rechter arm, en in de ſlincker een Boeck, ſtaende in een afgeſcheyden en eenſaeme plaetſe: en hierom ſeytmen dat de eenſaemheyt een wooninge is van luyden die op ’t land by de boeren woonen, en verre afgeſcheyden van den ommegangh van ’t volck, en van de gemeene en beſondere beſtieringen van ’t Vaederland, ſich oefnende in den Godsdienſt, of eenige deughdlijcke handelinge. Hierom ſeyt Petrarcha in ſijn cxxii klinckdicht:

Ick mijmer ſteets in ’t woest alleen,
En meet het veld met traege ſchreen.

De witte verwe van ’t kleed, bediet de aendacht die die geene heeft, die in eenſaemheyt leeft, ’t welck is om ſich reyn en ſuyver te houden van alle ſlagh van beſmettinge, die de ziele konnen beſoedelen, ’t zy door dingen die haer ſchoon voor d’oogen ſtaen, of door de Werltſche Liefde, die haer verduyſteren. Waer over Petrarcha wijder ſingt,

’k Heb ſteets nae d’Eenſaemheyt gejaeght,
En ſulx ſtrand, veld en boſch geklaeght:
Dat ick wou vlieden ’t loos geſpuys,
}Oock die verlaeten ’s Hemels huys.

De Muſch gelijck geſeyt is uyter natuere een eenſaeme Vogel, gelijck de xc Pſalm ſeyt: Ick ben geworden als een eenſaeme Muſch onder ’t dack.
Onder den rechter arm hout zy een Haeſe, want de Ægyptenaers willende, gelijck Pierius verhaelt, een eenſaem Man afbeelden, ſoo maelden zy een Haſe in ſijn hol, om dat dat Dier veeltijts alleene is, en men vinter ſelden twee in een ſelfde hol, en alſſe noch al by een ander zijn, ſoo ſtaenſe noch een ſtuck weeghs van malkanderen.
Het Boeck vertoont, dat het ooghwit van een eenſaem Man moet weſen de liefde van de wijsheyd en van de leeringe, anderſins is d’Eenſaemheyt een ſake die laſterens waerdigh is. Hierom ſeyt Ariſtoteles in ’t i boeck van ſijne Staetbeſtieringe, dat een eenſaem Man, of een Engel of een Beeſt is. Verſtaende door den Engel de ſatheyt van de Werreltſche dingen, om ſich te keeren totte ſpieglingen, ſich verheugende over de Engelen, Menſchen, Planten, jae in alle dingen ſijnen Heere en Schepper lovende. Door het beeſt, van d’ander ſyde, verſtont hy die geene die in eenſaemheyt leefde, als een luyert en vuyl Menſch. Want het eenſaeme leven, waer by geen opmercken en leeringe is, is vol ontrouwigheyt en vreeſe, [ 101 ]gelijck Cicero ſeyt. En voor die geene, die geen Godsdienst heeft, is ’t laſterlijck en ſchandigh.