Iconologia of Uytbeeldinghen des Verstants/Sublimita della Gloria

‘Sublimita della Gloria. Hoogheyt van Eere’ door Cesare Ripa

Afkomstig uit Cesare Ripa et al. (1644) Iconologia of Uytbeeldinghen des Verstants, Amstelredam: Dirck Pietersz Pers, p. 204. Publiek domein.

[ 204 ]

Sublimita della Gloria. Hoogheyt van Eere.

OM dit af te beelden maeldemen een beeld dat op een hooge colomne of pilaer ſtont die ſeer cierlijck met beelden en lofwerck was uytgehouwen, ’t beeld ſal in de rechter hand een Lauwerkrans hebben, en in de ſlincker een ſpieſſe.
De Romeynen plaghten haere Burgeren aldus in den hooghſten top totte Hoogheyt van Eere te verheffen, ſtellende verheven beelden op colomnen, tot haerder eere. Waer over de Poeet Ennius van Scipio ſeght, hoe grooten beeld ſullen de Romeynen, wel over u maecken? met hoe grooten colom, ſal u eere en loflijcke daeden uytbrommen? willende te kennen geven, hoe hoogh hy waerdigh was boven andere te worden verheven. Waer over Plinius ſeyt, de reeden waerom deſe ſuylen zijn opgerecht, is om boven andere Menſchen te worden verheven. De aldereerſte dien een een colomne ter eeren wierde opgerecht, is geweeſt Cajus Menius, nae dat hy de oude Latijnen hadde overwonnen, en dat was 416 Iaeren van d’opbouwinge van Romen: alhoewel Livius ſeyt dat Menius te gelijck met Furius Camillus triumpheerde in ’t Iaer 418, nae dat hy de Tivoleſen, Velletranen, Neptuneſen, en andere Volckeren van Latium hadde overwonnen, en dat de Raed haer beyde op de Marckt eerbeelden te paerde ſtelde. ’t Is ſeecker dat Cajus Duellius, de eerſte geweeſt is, die de colomna Roſtrata ter eeren is opgerecht, hebbende aldereerſt in de Scheepsſtrijd getriompheert tegens die van Carthago in ’t Iaer 493; waer van men noch een ſtuck van de voet ſiet, mette omſchrijvinge. Tegenwoordigh ſietmen noch binnen Romen die van Trajanus die 123 voeten hoogh is, en van Antoninus, hoogh weſende 175 voeten, waer op een naeckt beeld ſtaet, dat een krans in de rechter en een ſpies in de ſlincker hand heeft, welcke colomnen van buyten met veele ſlachten en overwinningen &c. ſeer cierlijcken zijn uytgehouwen: Deſe van Antoninus daer ſtaet tegenwoordigh boven op, een Sint Paulus, die van koper vergult is. Op die van Trajanus is S. Petrus geſtelt, door laſt van Paus Sixtus v, met veel meer andere, die by verſcheyden Schrijvers als by Aidum, Smetium, I. Lipſium, Gruterium en andere zijn te vinden.
De Lauwerkranſſe iſſer in de eene en de ſpieſſe in d’ander hand geſtelt, om dat deſe dingen ſeer wel paſſen, voor die van een doorluchtige geeſt, ſoo wel door de goede konſten als door de waepenen verheven worden, want de brave Poeten plaghten ſoo wel als de Manhafte Capiteynen, met een Lauwerkrans gekroont te werden, gelijck Ovidius in ſijn i boeck Metamorph. Apollo daer van doet aerdigh ſingen:

O Lauverboom my toegevvijt,
Die altijd onſe vreughde zijt,
Ons ſlaepen vvoeldy met u lof,
Ons Ve’el en Harpen vinden ſtof,
Ghy kranſt dien Held die met trophée,
Met pomp en pracht het ſlot in rée.

De ſpieſſe is een teycken van den krijgh, en daerom wierde die Bellona in de hand gegeven, en dat voor den Tempel, alwaer de Krijghs-ſuyle ſtont: van waer oock de Romeynen, gelijck wy elders geſeyt hebben, een ſpieſſe wierpen, nae wat ſyde zy den krijgh wilden voeren. Zy is oock een beeld van Wijsheyt, waerom zy oock Pallas in de hand is geſtelt, die van de Heydenen voor een Goddinne van de Wijsheyt gehouden wierde: door wiens hulpe, gelijck mede door de treflijckheyt van de Krijghskonſte, men totte hooghſte top van eere geraeckte.