Nieuwe Tijdinghen/1620/14 augustus
| ← [ca. 11 augustus] 1620 | Verhael vanden crijch in Duytslandt, ende hoe den hertoch van Beyeren voor de stadt Lintz ghecomen is
[Nieuwe Tijdinghen], Boekje Bbb, [vrijdag] 14 augustus 1620 |
18 augustus 1620 → |
in Duytslandt, ende hoe den hertoch van Beyeren voor de stadt Lintz ghecomen is.
Overghesedt uut de Hoochduytsche tale in onse Nederlantsche sprake.
Eerst ghedruckt den .xiiij. augusti 1620.
t’Hantwerpen, by Abraham Verhoeven, Inde gulde Sonne. Met gratie ende privilegie. 1620.Bbb.
Tijdinghe uut Weenen.
OP vrydach, wesende den .xvij. julij, soo heeft zijne keyserlijcke mayesteyt aen de ghehuldichste standen dese naervolghende propositien ghedaen.
Inden eersten: naerdemael sommighe ongehoorsaeme standen die Hungersche op ruyden ten eynde sy eenen tocht in Oostenrijck souden doen, soo begheert zijne keyserlijcke majesteyt op de getrouwe standen dat sylieden de onghehoorsame terugghe souden voorderen ende hunlieden tot de huldinghe te vermanen.
Ten tweeden: de Hunghersche standen begeren met haere mayesteyt ende de getrouwe Oostenrijcsche standen inder billicheyt te vergelijcken.
Ten derden: alle middelen te bedencken om het [ 4 ]landt te bevrijen ende de vyanden ende rebellen daer uut te jaeghen ende te verdrijven.
Ten vierden: dat de catholijcke standen hun krijschsvolck noch langher souden onderhouden, ende de evangelische souden hun volck over leveren aen zijne keyserlijcke majesteyt.
Totte onderhoudinghe vande fortresse Raab ende andere frontieren te continueren de bewillichte 138000 guldens.
Ten lesten: het keyserlijcke ammonitie huys met graenen ende wijnen te versiene, ende ten zevensten te consenteren 20000 ghuldens totte fortificatie deser stadt.
Interim hebben de evangelische standen van hooch ende leech Oostenrijck by haere keyserlijcke majesteydt verkreghen 14 daghen tijdt om heur daerentusschen te resolveren, vande Boheemsche confederatie af te snijden ende de keyserlijcke Majesteyt ghehoorsaem te wesen, oft anders sullen verklaert worden voor rebellen ende vyanden. Dit placcaet is den 16. ghepubliceert ende overalle aen gheslaghen gheworden.
Van Nieuwensol hebben wy hier tijdinghe gecreghen dat de Hunghersche standen by de confederatie blijven verherden. Niettemin soo heeft zijne keyserlijcke majesteyt den grave Colalto ende ee[ 5 ]nen ouden Ungherschen edelman, naer Neuwensol ghesonden, van hunne verrichtinge salmen t’sijnder tijdt vernemen.
Over vier daghen heeftmen des heeren oversten cappiteyn Lehners met dry honderdt soldaten in stilte naer Raab ende Comorra ghesonden, ende zijn hier te water af ghevaren, ende voorby Presburgh comende hebben de Hungharen met gheschut naer hun gheschoten, ende onse soldaten hebben van gelijcken oock gheschoten, alsoo datter van beyder zijden eenighe zijn doot ghebleven.
Den .xx. julij op maendaghe soo is den ambassadeur van Vranckrijck alhier ghearriveert, ende is vanden heere van Losensteyn met .xxx. koetswaghens heerlijck inghehaelt, ende heeft heden by zijne keyserlijcke majesteyt audientie ghehadt.
Wy hebben tijdinghe van Braunau van .xxiiij. julij, als dat ghisteren aldaer zijn ghearriveert vier duysent soldaten te voet, ende vijfthien hondert peerden, het legher sal zijn vijfthien duysent mannen soo te voet als te peerde, ende ’t volck vanden eertshertoch Leopoldus wesende acht duysendt mannen sal door der Styermarck int keysers legher trecken.
Tijdinghe uut Lintz van 26 ditto.
Den hertoch van Beyeren heeft aen dese Stan[ 6 ]den ontboden, datse hun binnen vijf daghen souden declareren, oftse zijne keyserlijcke mayesteyt begeerden te huldighen, oft anders sullen met gheweldt daer toe ghedwongen worden, ende men verneempt dat den voortocht vanden hertoch van Beyeren, wesende ses duysendt voedt knechten, ende vijfthien hondert peerden ende sommighe stucken gheschuts alreets int lant op der Ens ghearriveert is, ende zijne doorluchticheyt soude metten heelen legher volghen, daerom heeftmen alhier man voor man op ghemaent.
Uut Praghe vanden .xxvij. julij.
Naerdemael den hertoghe van Beyeren met gewelt naer ’t landt op der Ens is treckende, so wort alhier middel gesocht om ’t selve te beletten, het nieu Enghelsche ende Wijnmarische volck marcheert sterck naer Tabor toe, van ghelijcken ligghen ontrent Budweysz wel .xvi. duysent mannen, ende daer worden wel .xxv. duysent Hungheren verwacht, voor de welcke men ghesonden heeft 200000 daelders, ende naer het Oostenrijcksche legher 40000 guldens, ende daer soude sommighe dagen noch 100000 ghuldens volghen.
Hier van deser zijden is grooten manghel van gheldt, soo datter murmuratie is tusschen vele, ende en verstaen niet datmen soo gheschadt ende geschoren [ 7 ]soude worden, jae Rijck ende Arm, cleyn en groot wort ghestelt op schattinghe, by foute van gelt heeftmen alhier de Joden aen ghesproken, die hebben alhier ghelooft op te brenghen 80000. Daelders.
De tijdinghe compt hier sterck van de macht die den Hertoch van Beyeren voorts brenght naer de stadt Lintz, soo dat te beduchten is datse sal moeten swichten ende accorderen, met den Keyser.
Tot Heydelberch wesende de Hooftstadt van Palsgraven Landt, zijn de Vorsten, als den Hertoch van Wirtenbergh, Marck-graven van Ans-bach ende Dourlach, met andere Heeren ende Oversten in 28. persoonen te samen gheweest, ende hebben daer eenighen Raedt gehouden, van daer zijn sy naer hunne quartieren verreyst, ende naer den Rhijn vertrocken, ende een deel Ruyters naer den Mosel stroom gesonden, niet wetende waer het Nederlantsche Crijsvolck invallen sal.
Uut Weenen.
Men verstaet hier den 3. Augusti als dat de stadt Lintz soude veraccordeert zijn, met zijne Doorluchticheydt den Hertoch van Beyeren, ende het Accoort soude ghemaeckt zijn, maer de Conditien ende Articulen noch onbekendt, de welcke men met den eersten sal vernemen.
FINIS.
Imprimi p.P.C.C.A.
De Priuilegie van onſe Ghenadighe Princen.
ALBERTVS ende ISABELLA Clara Eugenia Eertſz-Hertoghen van Ooſten-rijck, Hertoghen van Borgondien, Brabandt, ende Souueraine Princen van Nederlandt, &c. Hebben door ſinguliere Priuilegie verleendt int’ Iaer ons Heeren ſeſthienhondert ende vijf, Onderteeckent I. de Buſſchere, ghegunt ende verleent aen Abraham Verhoeuen, geſworen Boeck drucker binnen Antwerpen, te mogen Drucken ende te ſnijden in houdt oft Copere Platen, ende te vercoopen, in allen de Landen van hare ghehoorſaemheydt, alle de Nieuvve Tydinghen, Victorien, Belegeringhen, ende innemen van Steden, die de ſelue Princen ſouden doen oft becomen, ſoo in Vrieſlandt oft ontrendt den Rhijn: Ende midts dien in deſe Nederlanden ter oorſake van den ghemeynen Treues ſulckx niet te paſſe en compt, Soo hebben hare voorſeyde Hoocheden aen den ſeluen Abraham Verhoeuen, wederom op een nieuwe toeghelaten te mogen Drucken, ſnijden, ende te veroopen alle de Victorien, Belegeringen, innemen van ſteden ende Caſteelen die voor de Keyſerlijcke Majeſteyt ſouden gheſchieden in Duytſlandt, in Bohemen, Moravien, Ooſten Rijck, Sileſien, Hungharijen, ende andere Provintien in het Keyſerrijck ghelegen, ghe-exploiteert van wegen den Graue van Bucquoy, ende Dampier, oft andere, midts-gaders oock alle de Nieuwe Tijdinghen van Hollandt, Brabandt, ende andere Provintien van Ouermaze comende, &c. Verbiedende aen allen Boeck druckers, Boeck-vercoopers, Cremers, ende andere de ſelve naer te Drucken oft Conterfeyten in eenigerhande manieren, Op de penen daer toe gheſteldt, breeder blijckende by de Brieven van Octroye, verleendt den xxviij. dach Ianuarij 1620. In hunne RadenGheteeekentA.I. Cools.
D’ander inden Secreten Rade gedaen den vj. Meert 1620.
OnderteeckentD. Gottignies.