Nieuwe Tijdinghen/1620/Extract wt sekere Missive geschreuen wt Constantinopelen
| ← Den eygen sin, ende Meyninghe vande Oorlogen in Europa. […] | Extract wt sekere Missive geschreuen wt Constantinopelen
[Nieuwe Tijdinghen], Boekje W, [ca. 16 mei 1620] |
EXTRACT
wt sekere Missive geschreuen wt Constantinopelen.
Daer wt te sien is, hoe ende in wat manieren die Gherebelleerde Hongheren, soo voor hen seluen als inde name van die met hen Gheconfoedereerde Boheemsche Landen trachten door valsch ende onwaerachtich te kennen geuen Den Turck te persuadeeren den krijch t’aenveerden tegens haere Keyserlijcke Majesteyt ende de gheheele Christenheydt, presenterende de Turcken ouer te leveren ende in handen te stellen eenighe plaetsen ende sterckten van Importantien.
Overghesedt wt den Hoochduytsche, in onse Nederlantsche sprake.
t’Hantwerpen, By Abraham Verhoeuen, inde gulden Sonne. Met Gratie ende Priuilegie.W
_vignet.jpg)
wt Constantinopelen.
RAeckende t’ghene alhier passeert hebbe noch voor desen gheadviseert, dat beneffens sekeren Ambassadeur by Bethlehem Gabor aent Ottomanis Hoff oft Poorten ghesonden, met naeme Palazzi Ferentz, noch eenen anderen ghesonden is by de Staten der Gherebelde Hongheren, ghenoempt Corlati, Oversten oft Gouverneur vande Stercke van S. Andries in hooch Hongarijen, ende den voornoemden Palazzi heeft byden Soudaen Audientie ghehadt, den seluen heeft in Diuano publico (ghelijck alle Ambassadeurs van alle andere Potentaten ghewoone sijn te doen) Ghebancquetteert, ende heeft den seluen oock een Jaer Tribuyt wt den Name vande Sevenberchsche provintie in Divano ghebracht, ende aenden Soudaen, heeft hy Vendels ende zeven Credens Bekers ghepresenteert. [ 4 ]
Die naer is den voornoemden Corlati door den nieuwen Oppersten Visier, Hogga Muffti genaemt ghebrocht, ende t’is te verwonderen, wat voor onwaerachtighe, grove, ende ongheloovighe Tijdinghen den voorschreuen Hongherschen ende Seven-Berghschen Ambassadeurs, vanden Staedt van haere Keyserlijcke Majesteydt hebben wt gestroyt. Onder andere doen sy alle hen deuoir om hare Keyserlijcke Majesteyts verkiesinge tot Roomsch Keyser in twijffel te stellen, om zijnen persoon daer dore by den Turcken te vercleynen, Als namentlijck dat den seluen, tegens den wille vande Weerlijcke Ceur-Vorsten ende teghens des Rijckx-Ordonnantien, bedrieghelijcker wijs van twee papen (soo sy die noemen) was ghecosen, de Substantie vande Remonstrantie des voorghemelden Corlati, is als volght, Namentlijck dat de Honghersche, Oostenrijckers, Slesinghers ende Mayeren, t’samen een eeuwich verbondt ghesloten hebben (daer mede hen oock den meestendeel der protesterende Rijckx-Vorsten, mits gaders oock noch diuersche andere Potentaten, diemen de Vnion noempt, wilden vuegen) Ende datse het Hoochloffelijck Eertzs-Huys van Oosten-rijck voor eeuwichlijck hadden ghereijcieert, ende dat de Bohemers alreede eenen anderen Coninck, te weten, den pfaltz-Grave aenden Rhijn hebben ghekosen, [ 5 ]ende ghecroont, die de Hongheren oock naervolgen, ende datse daer en tusschen den voorghemelden Bethlehem Gabor (die sy met groote Eer, Tytulen honoreren) tot eenen Directeur ende Generael Velt-Heer van alle de Ghevnieerde hebben aenveert ende geaccepteert. Versochten daeromme dat den Soudaen sulcx oock voor aenghenaem soude willen houden, met presentatie dat die Landen met hem oock in verbondt ende Vriendtschap souden comen, niedt ghelijck zijne Keyserlijcke Majesteydt alreede hadde ghedaen voor twintich Jaeren, maar voor eeuwelijck, Ende daer en bouen noch meer als van oudts Jaerlijckx in baeren Ghelde te betaelen in zijn Hoff oft poorten. Ende dat sy voorts tot een Recognitie van hennen schuldighen plicht, ghewillichlijck aen den Soudaen souden overleueren ende cederen de Sterckten van Villeck, Novigrad, ende Watzen.
Dat oock den Soudaen om daer inne te consenteren ende de selue presentatie te aenveerden, daer inne gheen difficulteyten en hoefde te maecken ter causen vanden Eedt die hy aen zijne Keyserlijcke Majesteydt hadde ghedaen. Aenghesien hy Corlati met veertich Certificatien ende bescheeden conde thoonen, dat sijne Keyserlijcke Majesteydt den Peys metter Poorten oft Turckx-Hoff hadde ghebroken, tot welcken eynde heeft den voorgenoemden [ 6 ]Palassi voort ghebrocht ende gethoont eenige Originale Brieven, soo wel van wijlen haere Keyserlijcke Majesteyt Hoochloffelijcker ghedachten, als vande teghenwoordighe Keyserlijcke Majesteyt. Dat zijne Majesteyts krijsch-volck ooc alreede, soo wel vant’ krijsch-volck der Ghevnieerder Provintien, als van Betlehem Gabors, sterckelijc gheslaghen was gheweest, sulcx datter luttel waeren ouerghebleuen. Dat ooc die van Hongharijen, bevindende datse aender poorten grootelijcx waeren verobligeert, aende selue henne ghetrouwichheyt te bewijsen, dat sy int volbrenghen van dien door de Tyrannye des Huys Oostenrijckx van ouer vele Jaeren herwaerts waeren verhindert ende ghestoort, soo sy t’selue nv zijn Remonstrerende, Ende datse den Soudaen den wech willen aenden seluen openen, tot vele andere Landen die hy is haetende (daer mede sy, beneffens Hooch-Duytschlandt, oock Italien ende Polen meynen.) Soo haest als nv Corlati ende Palassi van daer met goede Antwoorde gheexpedieert ende wt ghecomen waeren. Soo zijnder wederom besondere ende Extraordinarische Ambassadeurs der voorgheruerder Landtschappen aender voornoemder Poorten ghecomen, ghelijc oock den voorschreuen Corlati vande selue Landtschappen Credens Brieuen by hem hadde, ende oft hy nv inden [ 7 ]naeme der Hongheren hulpe heeft begheerdt en weetmen noch niet sekerlijc t’adviseren, eenighe segghen, dat hy geene hulpe en heeft gheeyscht, midts dat de Landen machtich genoech zijn tegens hare Keyserlijcke Majesteyt, maer is seker dat hy thien duysent Janitzeren, ende twintich duysendt Spaihem Grenitzers heeft gheeyscht, om voor d’eerste int Landt te brenghen.
Men gheeft nochtans met woorden te verstaen, datmen den Peys met haere Keyserlijcke Majesteyt vastelijck wilt onderhouden, maer wantmen tegens de Capitulatien mette Rebellen tracteert, ende dat de presentatien soo groot zijn, soo ist meer te presumeren, dat de turcken. (Indient alreede niet en is gheschiedt) mette Rebellen van haere Keyserlijcke Majesteyt een verbondt sullen maecken, daer toe eenighe Ambassadeurs van Natien die zijne Keyserlijcke Majesteyt zijn haetende, ghetrouwelijck helpen.
Men verstaet ooc, datmen alreede op de Frontieren heeft gheordonneert ende bevolen, dat het volck soude t’samen comen, ende hen ghereet houden, gelijck ooc den Afghezetten Oppersten Vezier Chiaia openbaerlijck vermelt, dat sy niet min en connen doen, als ooc te Armeren, tot versekeringe der Landen des Soudaens. [ 8 ]
Den voorgemelden Muffti, heeft des voornoemden Corlati propositie met grooter vreuchden verstaen, ende den seluen met grooter Benedictien laten gaen, waer door te vreesen is, dat de turcken achtervolghende heuren Alcoran, ende oude gewoonte, dese goede ghelegentheydt, om alsoo hen turcx Ghelooff ende Landen te vermeerderen ende te verbreyden, voor seker niet refuseren en sullen, Godt wilt de Christenheydt bewaren ende beschermen, voor den Turck, ende des boosen aenslachs der Rebellen.
Met Gratie ende Privilegie.
