28
alle landen omvattend en hunne wetgevingen tot één geheel verbindend internationaal privaatrecht. Wat ook in de wetgevingen der onderscheidene landen moge verschillen, op de vraag, hoever hare heerschappij zich uitstrekt moet overal hetzelfde antwoord gegeven worden. Wie haar tracht op te lossen moet zich bewust zijn internationale niet nationale belangen te behandelen.
Welnu, vroeger werd dit algemeen karakter der quaestie maar al te veel voorbijgezien. De groote amerikaansche jurist Story verweet de rechtsgeleerden te recht, dat zij de leerstukken der algemeene overal toepasselijke wetenschap niet genoeg scheidden van die, welke alleen gegrond zijn in bijzondere nationale belangen en hunne eigene particuliere wetgeving. Thans echter staat juist dat universeele, dat aan tijd nog plaats gebondene in de wetenschap op den voorgrond. De vraag, welke de geleerden zich stellen, is niet meer, hoe behoort het onderwerp in dit of dat land geregeld te zijn, maar, welke zijn de beginselen, die overal gelden moeten. Zij houden zich aan de les van von Savigny [1] en keuren geen regel goed, die niet geschikt zou zijn om in eene algemeene voor alle volkeren geldende wet te worden opgenomen. Komen zij zoo somtijds tot een resultaat dat voor hun eigen land minder voordeelig schijnt, zij getroosten het zich, omdat zij begrijpen, dat het groote doel, eenheid, niet te verkrijgen is, indien niet ieder op zijn beurt tot opoffering bereid is.
Met deze nieuwe beschouwingswijze is de weg tot een waarlijk internationaal privaatrecht gebaand. In haar hebben we den grooten vooruitgang te begroeten, dien de laatste tijd ons bracht. Nu zij eenmaal heerschend geworden is, is er, geloof ik, in het groote verschil van meening omtrent de ware theorie niets verontrustends meer. Wanneer allen onbevooroordeeld naar hetzelfde doel streven zal dit verschil ongetwijfeld gaande weg verminderen en ten slotte geheel verdwijnen. Dan eindelijk zullen we bezitten wat we nog nooit bezaten, naast de veelheid van wetgevingen een stel regelen, dat ze verbindt tot één harmonisch geheel.
Indien het mij gelukt is U de wijziging, welke de opvatting
- ↑ Savigny System 8 p. 115.
