Pagina:Album der Natuur 1852 en 1853.djvu/749

Uit Wikisource
Deze pagina is gevalideerd

— 329 —

stijging der verwarmde luchtlagen en de vervanging derzelve door koelere, waardoor wij ons kunnen voorstellen, dat in de verzengde luchtstreek de luchtlagen geheel en al omhoog geheven en door toestroomende lucht uit gematigder oorden vervangen worden, waaruit men, in verband met de omwenteling der aarde, de passaatwinden verklaart, waardoor een veel grooter deel der aardoppervlakte in die gloeijende luchtstreken bewoonbaar is, dan dit anders mogelijk zoude wezen.

De werking van den wind wordt bevorderd en gelijkmatiger gemaakt door de'veêrkracht der lucht, eene merkwaardige eigenschap, die met de warmte aan den anders te grooten invloed der aantrekkingskracht tegenstand biedt; die de lucht in alle, ook verborgene, schuilhoeken doet indringen, en, door gelegenheid te geven, dat de luchtdeelen door zamendrukking wijken, de al te hevige kracht der stormen matigt, en waaruit mede de tusschenpozingen van den wind, de windvlagen, te verklaren zijn; die voorts de anders al te zware drukking van de lucht op het menschelijk ligchaam vermindert, den val der ligchamen vertraagt, met één woord als een regelend verzoenend beginsel overal bemiddelend tusschenbeide treedt.

Doch er is nog eene wet, voor deze onze beschouwing van het hoogste gewigt, die namelijk, dat gasvormige ligchamen, en dus ook de lucht, zich steeds in alle rigtingen doordringen en door elkander heengaan, hetwelk de naauwkeurige vermenging aller deelen grootelijks bevordert. Breng b.v. eene ligtere gassoort boven op eene zwaardere, de laatste zal niet beneden blijven, maar in zooverre oprijzen, dat, na slechts eenen korten tijd, beide geheel gelijkmatig door elkander gemengd zullen zijn. De voor de gezondheid zoo schadelijke ophoopingen alzoo van stoffen in een gedeelte van den dampkring zijn er dus slechts voor een tijd, want alras worden zij met de overige luchtdeelen gelijkmatig vermengd.—Het water vooral, welks standvastig-dezelfde zamenstelling hoogst opmerkelijk is, werkt tot de zuivering der lucht mede, door koolstofzuur en andere voor mensch en dier schadelijke dampen in de tusschenruimten zijner deelen op te nemen en naar elders te voeren, waar zij tot voeding der planten dienstig kunnen zijn. De uitdampingen van slijk en