zijne regterhand, ziek. Dit vertraagde de verdere reis tot den 5 Julij. Bovendien werd een zijner buksen door eenen naar beneden stortenden steen gebroken, hetgeen een groot verlies was, daar hij geenen grooten voorraad van wapenen bezat. Na zijnen terugkeer in het vaderland verhaalde hij, dat hij gedurende dien togt dikwijls genoodzaakt was zich op zijne jagten van eene buks met dubbelen loop te bedienen, welke reeds in het begin van zijn verblijf te Port Natal gesprongen en toen tot op 23 duim lengte afgezaagd was, aan welke daarenboven de schroeftrekken in de linkerloop bedorven waren en de linkerhaan niet geheel maar slechts half gespannen stond, zoodat, wanneer het schot uit de linkerloop moest gelost worden, hij het slot met den wijsvinger afgedrukt moest houden en den haan met den duim optrekken. Ieder jager weet, hoe weinig bruikbaar zulk een wapen is. Daarmede jaagde echter wahlberg, en op de vraag of hij daarmede ook andere dieren dan kleine vogels geschoten had, antwoordde hij: "Och ja, ik heb daarmede ook wel eenige buffels geschoten." Wanneer men zich nu herinnert, dat de buffel dikwijls en woest op den mensch aanvalt, dat hij na den olifant, den rhinoceros en den leeuw het gevaarlijkst dier van Zuid-Afrika is, en hij niet gemakkelijk valt, tenzij door een schot in het oog of in het hart, dan zal men begrijpen wat het zegt met zulk een geweer buffels te jagen.
Op zijnen verderen togt naar de Motitlebergen verloor hij zes zijner ossen en leed veel door het hoogst ongunstige weder. Op den 17den Augustus viel zelfs een voet dik sneeuw. Hier ontmoette hij weder zijnen vriend delegorgue, die reeds vooruit getrokken was. Zij bleven echter niet gestadig bij elkander, maar onderhielden dan het verkeer door brieven, die gestoken werden in de spleet van eenen stok en zoo door eenen kaffer overgebragt. Deze liep dag en nacht voort, trotsch daarop, maar tegelijk vol vrees voor het toovermiddel des blanken mans, dat hij hoog opgeheven in zijne hand droeg, totdat hij den gezochten vond en van dezen het antwoord had ontvangen, dat hij dan weder op gelijke wijze terug bragt.
Van het Motitlegebergte begaf zich wahlberg naar den kafferkoning pillaan aan het Leromagebergte, waar hij twee gidsen
