scheiding tusschen de beide genoemde gedeelten is de Brocken, zoodat de Opper-Hartz ten noordwesten, de Beneden-Hartz ten zuidoosten van dien berg ligt. De Opper-Hartz, het kleinste gedeelte, heeft eene gemiddelde hoogte van 2000 voet; de Beneden-Hartz, die veel grooter is, slechts eene van 1500 voet. Dit verschil van hoogte doet zich onmiddellijk waarnemen aan den plantengroei, daar het geboomte in het eene genoemde gedeelte meest uit naaldhout bestaat, terwijl het andere gedeelte met loof- of bladgeboomte bezet is. In de dalen heeft de Hartz heerlijke weiden, waar talrijke kudden een overvloedig voedsel vinden; de graanbouw is er onbeduidend en bepaalt zich bijna alleen tot een weinig haver en rogge, hoewel men zich in den Beneden-Hartz sedert eenige jaren meer op den landbouw is gaan toeleggen. Van veel meer belang is er de boschbouw; tot het Hannoversche alleen behooren omtrent 250,000 bunders houtgewas. Men vindt er overheerlijke eiken, beuken, berken en kreupelhout, terwijl in de hoogere bergstreken zich statige pijnbosschen hemelwaarts verheffen. De houtcultuur en houthandel maken dan ook een aanzienlijk bestaanmiddel uit voor de inwoners, die, omtrent 70,000 in getal, in 40 steden, dorpen en vlekken, behalve in de afzonderlijk staande smelterijen, wonen.
Doch een niet minder voornaam middel van onderhoud zijn voor den Hartz de rijke mijnwerken. De bergen namelijk, die ten deele uit graniet, ten deele uit graauwacke bestaan, bevatten in deze laatste grondstof eenen onmetelijken rijkdom van delfstoffen, als: goud, zilver, koper, zink, ijzer, lood, bruinsteen, vitriool, zwavel, aluin, arsenicum, graniet, porfier, lei, marmer, albast enz., terwijl men aan de oostzijde, nabij Hartzburg, belangrijke zoutmijnen vindt. Al die bergstoffen worden sedert vele eeuwen bearbeid; zelfs weet men den tijd niet op te geven, wanneer daarmede een begin gemaakt werd, hoewel waarschijnlijk is, dat reeds in de X{{smaller|{{de}} eeuw de bergbouw zich heeft ontwikkeld. Bekend is het, dat de Duitsche keizer dukaten plagt te laten slaan »ex auro Hercyniae" (uit het goud van het Hercynische bosch), van hetwelk de Hartz een gedeelte was. Goud echter wordt, en dat nog slechts in eene geringe hoeveelheid (jaarlijks 10 à 11 mark), gewonnen uit den Rammelsberg, aangaande welks groeven
