heen te voeren naar Rome — en omdat een kunstenaar-martelaar mij eene geschikte figuur scheen, om tegen deze wijze van katholieseeren te protesteeren. De gelijkheid van het wapen zal men moeten erkennen, al bestaat er ongelijkheid in krachten en in behendigheid, die niet in mijn voordeel is; maar ik heb door Van Cuyck geleerd, dat men tegen overmacht kan strijden en toch onoverwonnen blijven.
Ééne groote overwinning heeft hij behaald, eene overwinning van diepe en rijke beteekenis — hij wist te sterven voor zijne convictie, en hij stierf juichend! Dat is eene overwinning die hem niet kan ontnomen worden, en die mij bezielde met moed om van hem te getuigen, en van dien Heer, die hem zoo sterk had gemaakt in zijne zwakheid.
Maar terwijl ik mij hiertoe bereidde, was er in ons vaderland veel voorgevallen, wat ook de lauwste gemoederen in gloed had gezet en de kalmste harten onrustig deed kloppen. Zelfs zij, die »vrede, vrede!” hadden geroepen, en met minachtend ongeloof hadden toegehoord bij profetieën van strijd en gevaar; zelfs zij die feiten noodig hadden, eer zij aan het ingrijpend geweld van zekere stelsels konden gelooven, waren verrast, verschrikt en te heftiger geschokt, daar zij zich niet gewend hadden om te zien noch vooruit te zien. [1]
Het gevaar van het oogenblik was dezen nieuw en eenig schoon het reeds jaren vooruit was aangekondigd door den staats—
- ↑ De hernieuwde instelling der bisschoppelijke hiërarchie in Nederland en de pauselijke allocutie waren de oorzaken dier ontroering; vooral de laatste — onze Protestanten, met den style épistolaire van Zijne Heiligheid min bekend, voelden zich hoogelijk verontwaardigd over diens toon. Het komt mij voor, dat men toch meer recht had van mishagen over hetgeen geschiedde, dan over den vorm waarin het geschiedde. Voor den Paus en zijne adherenten is hetgeen wij de gezegende Kerkhervorming noemen, niets dan „kwaad zaad door vijandelijke hand gestrooid;” de Paus kan in ons Protestanten niets zien dan ketters, wie hij en de zijnen door alle macht behooren terug te voeren in den schoot der Kerk en zoo hij zich had kunnen bedwingen om zijn triomfkreet te matigen, en zijne overwinning had aangekondigd in termen behagelijk voor ons. Nederlandsche Protestanten het ware zeer onnatuurlijk geweest en uiterst verdacht.
Quiconque est loup, agisse en loup;
C'est le plus certain de beaucoup.Men is dan ten minste gewaarschuwd.
