vijand te toonen, en van toen af was haar ondergang zeker.
Van Lodewijk XIII zou het moeielijk zijn te zeggen, tegen wien hij heimelijk de meeste achterdocht, ijverzucht en bitterheid voedde, tegen den Kardinaal, tegen zijne vrouw of tegen zijne moeder; maar zeker is het, dat hij den eersten het meest vreesde en het meest noodig had, zich van de tweede niet kon ontslaan. maar over de laatste ten minste de opgekropte boosheid van zijn gemoed kon uitstorten met schijn van recht, en zij werd het slachtoffer van Richelieu’s vervolging onder den naam en met den wil van haar zoon, vervolging die haar ten laatste het rijk uitdreef met een kleinen stoet van getrouwen, die toch voor de geringe hulpmiddelen, welke haar gebleven waren, nog een te talrijke was. Met willige gastvrijheid werd zij ontvangen te Brussel, aan het hof der Infante-Regentes, en de betrekkelijke rust, die zij daar vond, werd alleen verstoord door den dood dier Vorstin, die de rampspoedige Maria plotseling uit haar toevluchtsoord verdreef. In Engeland, waar hare dochter Henriet te Maria met Karel! was gehuwd, en op dezen den invloed oefende eener vrouw, die bemind wordt, hoopte zij eene nieuwe schuilplaats te vinden; maar totdat zij de zekerheid had die te verwerven, moest zij zich ergens ophouden; en uit nooddrang had zij reeds Spa gekozen, toen het haar inviel, dat de reis door Holland genomen, haar vele moeielijkheden zou sparen en licht eenig voordeel kon aanbrengen. Zij schreef aan den Stadhouder Frederik Hendrik, die door afkomst als politieke gevoelens zich, meer dan Maurits aan Frankrijk had aangesloten, en hoopte door zijne tusschenkomst haar doortocht door de Nederlanden te mogen nemen met toestemming van de Algemeene Staten; maar die toestemming was niet zoo gansch gereedelijk gegeven. De Staten-Generaal vreesden twee dingen: de groote financieele offers, die haar verblijf zoude vergen van de schatkist, en waarvoor men zich niets winnen kon dan de haat van den Kardinaal wiens bondgenootschap men wenschte, en de mogelijkheid dat bij bezwaren over hare ontvangst in Engeland, hare doorreize in een verlengd oponthoud mocht veranderen, dat, behalve de overige moeielijkheden, die het verwekken kon, zeker Nederland zoude maken tot een nieuw tooneel harer rustelooze bemoeiingen, om den Kardinaal te dwingen haar in Frankrijk terug te roepen.
