10
om reeds in 1802 te begrijpen dat de Fransche revolutie moest opgevat worden als een klassenstrijd niet alleen tusschen adel en burgerij, maar ook tusschen adel, burgerij en niet-bezittenden. In 1816 verklaart hij de staatkunde tot de wetenschap der produktie en voorspelt het opgaan der staatkunde in de ekonomie. Ofschoon het inzicht dat de ekonomische toestand de grondslag is der staatkundige instellingen, pas in kiem is, toch is hier reeds duidelijk uitgesproken het overdragen der staatkundige regeering over menschen aan een beheer van zaken en een leiding der voortbrenging, dus de opnieuw met veel ophef aangekondigde "afschaffing van den staat". Staande boven zijn tijdgenooten proklameert hij in 1814, vlak na den intocht der verbonden legers in Parijs en nog in 1815 gedurende den oorlog van 100 dagen, het bondgenootschap van Frankrijk en Engeland en dan van beiden met Duitschland als eenigen waarborg voor de goede ontwikkeling en den vrede van Europa. Er behoorde werkelijk evenveel moed toe als doorzicht om aan de Franschen een bondgenootschap te prediken met de overwinnaars van Waterloo!
Ontdekken wij bij Saint Simon een genialen ruimen blik, waardoor bijna alle niet streng ekonomische denkbeelden der latere socialisten bij hem in kiem worden aangetroffen, bij Fourier vinden wij een zeer vernuftige, maar daarom niet minder scherpzinnige kritiek der bestaande maatschappelijke toestanden. Fourier houdt de bourgeoisie en haar geestdriftvolle profeten van vóór zoowel als de baatzuchtige lofredenaars van na de revolutie, bij hun woord. Hij ontbloot onbarmhartig de materieele zoowel als de moreele ellende der burgerwereld, daarnaast plaatst hij zoowel de geestdriftvolle beloften van de vroegere voorlichters eener maatschappij,
