XXVI
Ik weet zeer goed wat men zal antwoorden: Gij hebt geen begrip van het onderscheid tusschen woordaccent en versaccent. Mijn betoog heeft echter eene andere strekking. Ik wil die verssoort laten gelden. Maar als men sine grano salis tegen onzen hexameter redeneert, doe ik het tegen het gebruikelijke hollandsche verzensysteem. Wil men bij ons de verzen alleen blijven tellen, dan eisch ik ook strengheid; wil men daarentegen toegeven dat het tellen verworpen moet worden, om plaats te ruimen voor het stelsel der heffingen en dat der rythmen, dan ben ik te spreken. Maar dan ook komen wij elkander nader en de weg ter oplossing van het geschil ligt open. In ieder geval kan men van den hexameter leeren strenger acht te slaan op de waarde der lettergrepen.
De prosodie, de bepaling van lang en kort, eischt thans onze aandacht. Laten wij, zonder geschil over woorden, de namen lang en kort, de teekens 
en 
, de uitdrukkingen.
daktulus
spondeus
trocheus
kortheidshalve behouden.
Die prosodie is in het Duitsch en Hollandsch eene eenigszins lastige zaak. Maar Gruppe heeft daaromtrent gulden woorden gesproken en gewaarschuwd, niet om het toevallige en uiterlijke het wezenlijke te veronachtzamen, geen schoolsche dogmatiek over de poësie te doen heerschen. Algemeen geldende regels te stellen is vaak onmogelijk, zegt hij.
In het geraamte van het vers, (niet in de moduleerende uitspraak) bestaan slechts twee maten, lang of kort. Men moet zich hier wachten voor verwarrende vergelijking met de muziek, die er zoo velen bezit[1].
Alle syllaben zijn of volstrekt lang, of volstrekt kort, of wankend nu eens het een dan het ander.
Lang is- alles wat klemtoon heeft in meerlettergrepige woorden: géven, schítterend, natuúr, názien, ondersteúnen: (váderlánd, dus geen daktulus).
Uitzondering: de vluchtig gesprokene woordjes: eene, uwe, zijne, hunne, hare enz.
- Wijziging: wanneer een nieuwe klemtoon den eersten overheerscht:
ov er- maar
geen over tuiging. - Alle wortels en stammen in eensylbige woorden: evenzoo in samengestelde woorden, als raadsman, godsdienst, geenszins, oorlogsbuit, dus ook die werkwoorden wier uitspraak anders slechts korten duur en weinig toon heeft: is, ben, zijn, was, heb.
- Uitgangen, die oude wortels bevatten, kunnen als lange gesteld worden:
een heid , zin loos , acht baar , lang zaam , wee dom , maag schap. Wijziging: wanneer bij de buiging de hoofdklemtoon gaat overheerschen, wordt de uitgang kort[2]:een hed en, zin looz e, ach tbare , lang zam e, man schapp en. Ook als het woord te lang wordt:
wetens chap, eige ndom, heili gdom. Wordt het woord noch langer en ontstaat daardoor de behoefte aan eene nieuwe heffing, dan wordt de uitgang weer geaccentueerd en dus lang:eigen dom melijk, weten schap pelijk. - Alle eenlettergrepige woorden (in welke dus de meerdere klem van de eene boven de andere sylbe niet terstond duidelijk beslist), die te veel gewicht van beteekenis en daardoor klem hebben of te veel tijd eischen om vluch-
