triëele ondernemingen wordt het aan de vrouwen overgelaten of zij de waar die met haar arbeidskracht door een zelfde fyziologische proces wordt opgebouwd, verkoopen zullen al dan niet. In sommige ondernemingen zou men geen geprostitueerde arbeidsters kunnen gebruiken. Maar waar men haar eer beter dan minder goed kan gebruiken, en waar de patroon in het bedrijf de geheele inrichting levert die den handel ten goede komt: waar zij in fraaie ontkleeding zich kunnen vertoonen, waar zij met koopers persoonlijk in aanraking komen, enz., daar wordt de mogelijkheid van prostitutie dermate verhoogd dat zij in noodzakelijkheid van prostitutie verkeert, die niemand ontkent. De loondruk is hier het allerkrachtigste geworden, het loon zelf vaak volkomen verdwenen. Niet maar een deel van de arbeidskracht in dienst van het kapitaal wordt door de koopers van het seksueele genot vergoed, dezen vergoeden alles of bijna alles, en de waarde aan het kapitaal geleverd is voor honderd procent meerwaarde! Zal men nu van de balletdanseressen en van de koristen zeggen, dat ze door de lage traktementen gedwongen worden zich te prostitueeren? Is het niet veeleer de prostitutie, in dit vak oneindig gemakkelijk gemaakt, welke haar dwingt met een ellendige betaling genoegen te nemen: dwingt de deugdzamen en de lichtzinnigen, of aan de deugdzamen den toegang tot dit beroep verbiedt? Tegenover de arbeidsters verschijnt de kapitalist als de dwingende, machtige persoon. Maar hij zou haar nimmer kunnen noodzaken voor niets of bijna niets te werken, indien hij niet haar in zijn andere hand de gelegenheid bood om hare geschiktheid voor prostitutie op een voordeelige manier aan te wenden. Zoo ligt niet de schuld bij de geringe bezoldiging, in den zin van een willekeurige benadeeling van of een halsstarrig vooroordeel tegen vrouwenarbeid, maar in den dieperen zin van de manier waarop aan het vrouwelijk proletariaat de werking van het kapitalistische stelsel voelbaar wordt gemaakt. Ja, de kapitalist werpt zijn arbeidsters in den afgrond van de prostitutie en wat hij trekt, niet zij, is een schandloon. Maar hij
