Pagina:Iconologia of Uytbeeldinghen des Verstants Cesare Ripa 1644.djvu/126

Uit Wikisource
Deze pagina is proefgelezen
104
104
Eere of Roem die ydel is. Vana Gloria.

voorwaer lichtlijk ſien, in hoe kleyn begrijp uwe Eere ſich wil hebben verbreyt. En hier kondy noch meerder van deſe ſtoffe vinden, die waerdigh is te werden geleſen, gelijck oock by Macrobius en Boëtius in de vi proſa van ’t tweede boeck te ſien is, alwaer hy de ſoeckers van de ydele Eere vermaent, datſe ſullen aenſchouwen de Eere van den onmetelijcken Hemel, in dier manieren, dat een yder voor veracht ſal houden de Eere des Werrelts, en ſich ſchaemen dat ſijn naeme het kort begrijp des aerdrijx niet kan vervullen. Die Menſchen mogen ſich veel beter ſchaemen die daer ydele Eere ſoecken in broſe en verganckelijcke goederen, die maer wind en ſchaduwe zijn, voerende den naem van ſchoonheyd. Deſe ſtaet- en eerſuchtige moeten beſchaemt worden, diewelcke ſich roemen van dat zy hebben de gemeenſchap der Princen, en noch met giften en overtollige onkoſten, haere vriendſchap koopen. Oock moeten ſich wel te ſchuyl houden die daer gemeene Burgers zijn: en om datſe grootmoedige en rijcke Burgers mogen werden gehouden, ſoo ſtellen zy, gelijck Princen, al haer vermogen in koſtelijcke timmeringen en gebouwen, en dickwijls in nieuwe Slooten en Burghten op te maecken, ſich roemende, dat aldaer hunne wapenen, naeme en opbouwingen ſtaen, dieſe met veel duyſenden hebben bekoſtight: een ydelheyt die haer al ſoetjes in armoede brenght, een Eere die haer ſeer dier koſt: gelijck haer oock de Hoere Phryne, of als andere ſeggen Phirne, die ydele Eere, van haere gedachteniſſe, ſoo dier liet koſten, dat zy de winſte van veele Iaeren liet aenleggen tot hermaeckinge van de muyren van Theben, ſtellende daer dit opſchrift rontomme: Alexander heeft wel deſe mueren nedergeworpen, maer Phryne heeft dieſelve wederomme opgebouwt. ’t Zijn ellendige en ongeluckige Menſchen, die haer roemen van haere Macht en Rijckdoom, die zy in een oogenblick konnen verlieſen, niet ſiende den Dood, die aen haere ſyde ſtaet. Waer van Soſiphanus meer Chriſtelijck, als Heydenſch, aldus ſpreeckt:

Wel ongeluckigh is de Menſch,
Die ſchijnt te hebben ſijnen wenſch,
En roemt op Rijckdom, Eer, en Staet,
Die in een dagh komt en vergaet:
En als ’t Geluck u eens aenlacht,
O arme Menſche! vol van pracht!
Dan ſteeckt ghy uwen trotſen kop,
Hovaerdigh nat de ſterren op:
En ondertuſſchen is de Hel,
Of Pluto uwe Mee-geſel.

 Deſe voorgaende gangen hebben wy eerſt willen ontdecken, op dat wy voorſichtigh zijn, om door de ydele Eere ons niet te laeten inwicklen, en dat onder de gedaente van de gepreſene eere. Laet ons nu totte uytlegginge van de beeldeniſſe komen.
 Een Vrouwe is de ydele Eere afgemaelt, alhoewel het waer is, dat onder alle ſlagh van Menſchen ydele roemſuchtige zijn: nochtans hebben de Vrouwen, als de allerydelſte en lichtveerdighſte, daer toe den meeſten treck. ’t Welck Tiraquellus in ſijne Houlijxwetten door ’t aenſien van Chryſoſtomus aldus ſtelt, ydel en roemſuchtigh is al ’t geſlacht der Menſchen, doch inſonderheyt het Vroulijcke. Dieſelve ſeyt vorder: De Vrouwen hebben in ſich eenige oefninge van ydele Eere.
 De ydele Eere is een onbeſchoft Beeſt. De ydele Eere ſeyt Philo de Iode, in ’t leven van den Burgerlijcken Menſche, draeght, als een groot Beeſt, hoornen op ’t hoofd, diewelcke by andere wel zijn beelden van macht en waerdigheyd, maer by ons is ’t in deſe plaetſe de Hovaerdye, diewelcke van de Waerdigheyt, Macht en Rijckdom, die iemand door eenige gave of deughd in ſich gevoelt, ten meeſtendeel voortkomt, en daer uyt wort de ydele Eere gebooren, diewelcke te gelijck mette Hovaerdye komt aen treden, overmits geene Hovaerdige ſonder ydele Eere is, noch geene roemſuchtige ſonder hovaerdye. Lucifer die ſich aen yder roemde van ſijne hoogheyt, ſchoonheyt en uytſtekentheyt, verhovaerdighde ſich ſoodanigh, dat hy wel verdiende van de Werrelt met een paer hoornen gekroont te werden, diewelcke, hooghmoed van hovaerdye en van ydele Eere te kennen geven. God de Heere wilde dat van het hovaerdige en roemſuchtige volck Moab, den hoorn van de Hovaerdye, en den arm van haere Macht ſoude gebroken worden, gelijck Hieremias ſeyt in ’t xlviii cap. Den Hoorn Moabs is afgehouwen, en haer Arm is verbroken, ſpreeckt de Heere, &c. Wy hebben de hovaerdye Moabs gehoort, hy is ſeer ſtout, hovaerdigh, hooghmoedigh, trotſigh en overmoedigh. Moab ſal niet meer een Volck

zijn,