Pagina:Iconologia of Uytbeeldinghen des Verstants Cesare Ripa 1644.djvu/252

230

230

Eeuwigh Romen. Roma Æterna.

 Julius Æmilianus begoſt, van kinds benen af, te oorlogen; hy was Capiteyn van den Keyſer Decius in Meſien, verdreef den Scyten, nae de overwinninge wierde hy opperſte Veldheer genoemt; hy ſchreef aen den Raed dat hy Keyſer verkoren was; hy beloofde Tracien en Meſopotamien te bevrijden, om Armenien weder in te nemen. Ondertuſſchen verkoren de Soldaten, die in de Alpes waeren, Valerianum. ’t Heyrleger van Æmilianus dit gehoort hebbende, om malkanderen door den Burgerlijcken oorlogh niet te vernielen, ſloegen hem by Spoleta dood, nae dat hy drie of vier maenden hadde geregeert. Van de Pilus of Spies handelt Lipſius over Polybium wijtloopigh. Vegetius ſeyt datſe vijf voet en een half langh is, met een driekantigh yſer van negen oncen. De vogel op den globe is de Phœnix, of de Adelaer, alle beyde uytbeeltſels van de eeuwigheyt, door de vernieuwinge die zy doen, door de onverdeelijckheyt. Men verſiert dat de Phœnix eenigh in de Werreld is, ſoo groot als de Adelaer, die rontom den hals van goud is, de reſt is purper, en de ſteert die groen is, is onderſcheyden van Roosverwe, het geſicht en ’t hoofd is met een kuyf geciert, en leeft 660 Iaer in Arabien. Wanneer hy nu out wort, maekt hy ſich ſelve een neſt van Caſſie en Wieroock, en ’t ſelve met reuckwerck gevult hebbende, ſterft daer op. Daer nae waſt uyt ſijn gebeente en mergh eerſt een kleyn wormtjen, dat wordt daer nae een vogeltjen, en maeckt ſijn eerſte werck daer af om de doode vogel, den uytvaert te vieren, en brenght het geheele neſt by Panchaja een Stad der Sonne. Plinius in ſijn x boeck cap. ii, hout het voor beuſelen dat die eenigh in de Werreld ſoude weſen. C. Tacitus ſeyt dat het onſeeckere dingen zijn die men voor een fabel hout, maer dat deſe vogel dickwijls in Egypten is geſien geweeſt. Pererius bewijſt over Geneſin lib. ii met Philoſophiſche redenen, datſe uyt haer ſelven, van nieuws niet kan waſſen. Antiphanes de Grieck verhaelt, dat men ſeyt dat in der Sonnen ſtad Phœnixen geteelt worden, te Athenen Nachtuylen, in Cypres uytnemende Duyven, en in Samos het gulde Vogelgeſlacht en de ſchoone aenſienlijcke Pauwen. Het zy dan ſoo ’t wil, ſoo zijn daer uyt ſeer ſchoone voorwerpſels en ſinteyckens genomen, van de vernieuwinge, weder opſtandinge, en eeuwigheyt. En tot onſen tijde heeft Clemens viii den Phœnix tot ſijn ſinbeeld genomen, die wy dickwijls in ſijnen Pauſlijcken Stoel hebben geſien. De Adelaer wort oock voor een beeld van de eeuwigheyt gehouden, om dat hy ſich oock verjonght. Want nae ’t gevoelen van S. Hieronymus, ſoo beſwaeren hem in ’t ouder ſijne veeren, en ſoeckende nae de fonteynen, treckt hy alle warmte by een, en waſcht ſich daer in drie reyſen, hier door ſoo verkrijght hy wederom ſijn geſichte en wort wederom jongh, gelijck in den ciii Pſalm ſtaet. Hier over ſeyt Auguſtinus dat de Adelaer gebracht zijnde tot ſijn uyterſte ouderdom, verkrijgt ſulcken krommen nebbe, dat hy den mond niet kan openen noch ſpijſe gebruycken, waer over hy ſijnen nebbe aen eenen ſteen ſlaet en breeckt die in ſtucken en werpt het overtollige wegh, en verkrijght alſoo ſijn kracht weder, en wort geheel jongh. ’t Selve verhaelt Caſſiodorus mede over de Pſalmen. De tijtel van Eeuwigh Romen is van Lipſius beſpot in ſijn i boeck van Stantvaſtigheyt cap. xvi, daer hy ſeyt, deſe Heerſcherinne over alle dingen en Volckeren, en wel t’ onrecht eeuwige Stadt genaemt; waer is die? vertreden, verwoest, verbrand, wegh geſpoelt, ach zy is aen eene dood niet geſtorven, en zy wort heden wel vermetelijck geſocht, maer zy wort op haeren grond niet gevonden. Maer deſe Man, gelijck hy met uytnemende vlijt de dingen van het oude Romen heeft verbreydt en hoogh verheven, alſoo heeft hy geſocht te vernederen en te verdonckeren, doch vergeefs, de grootheyt en den glans van het nieuwe Romen. Hy ſeyt oock in i Centurie in den xxii brief: Men magh nae Romen gaen, men magh’er heene gaen, maer niet blijven woonen. Want daer is een verwarringe van locht en van zeeden, en geen ſuyvere ſuyverheyt. En ’t geene van Varro waerachtigh is geſeyt, een woeſten hoop. Daerom als ghy de oude vervallene plaetſen, gebouwen en gedenckteyckens genoeghſaem ſult hebben doorſnuffelt, en de velden waer Troja, dat is Romen heeft geſtaen, heylighlijck geviert, ſoo packt u daer vry van daen. Het dunckt my geraeden de penne een weinigh te roeren tot verdedinge van Romen, mijn geboortſtad, zijnde het hoofd en de glans van de geheele Werreld, gelijck de Sonne is van de Planeeten. Hoe derf hy ſeggen, verwarringe; ſouder verwarringe in Romen weſen? niet met al. Want de Pauſlijcke ſtoel is ſoo wel geschickt dat Paus Pius ii dieſelve gelijckt by een Hemelſche

Hierar-