Pagina:Iconologia of Uytbeeldinghen des Verstants Cesare Ripa 1644.djvu/254

232

232

Eeuwigh Romen.Roma Æterna.

magh de Oudheyt geen heylige eere doen. S. Chryſoſtomus ſeyt in ſijne Predicatien: Ick kan Romens heerlijckheyt, oudheyt, ſchoonheyt, menichte van Volck, Macht, Rijckdom, en ’t geweld datſe door den Oorlogh hebben gedaen, wel prijſen. Maer alle deſe dingen overgeſlagen, ſoo noem ick Romen ſaligh, om dat de H. Paulus, terwijlen hy leefde, den Romeynen gunſtigh was, dat hy die beminde, en mondelinge met haer ſprack, en ten laeſten aldaer ſijn leven eyndighde. Als oock de H. Petrus, die Petra op de welcke onſe Salighmaecker ſijn H. Kercke wilde bouwen, die in Romen geſticht is, door het dierbaere bloed der verheerlijckte Apoſtelen: waer door deſe ſtad meer vermaert is als door eenige andere dingen. En zy heeft gelijck een groot en ſterck lichaem oock twee doorluchtige oogen, te weten de lichaemen van deſe twee Heyligen. Iae de Hemel is ſoo niet verlicht, wanneer de Sonne haere ſtraelen uytſchiet, als Romen, die deſe twee groote fackels, door de geheele Werreld, uytſtort. Hierom ſoo roem ick deſe ſtad, niet om d’overvloet van goud, noch om haere ſpitſen of ſuylen, maer om deſe colomnen van de H. Kercke. Als Colomnen zijn deſe geacht, als wanneer de Paus Sixtus v de beeldniſſe S. Petri liet ſtellen op de ſtatue van Trajanus, die van kooper vergult was, en de beeldniſſe Pauli op de colomne van den Keyſer Antoninus, daer van men de oudheyd niet moet eeren noch de Heydenſche overblijfſelen, maer de lichaemen der H. Apoſtelen, van ſoo veele Martelaeren, Maeghden, Geloofsbekenners, als daer zijn; als mede de H. Kercken, die vervult zijn van H. Reliquien of haere overblijfſels. Onder de welcke is de Hoofdkercke van S. Pieters nieuw gebouw, die de oude naeme des Tempels te Epheſien, die onder de ſeven wonderen des Werrelts gerekent was, geheel verdonckert. Hoe komt hy dan te ſeggen, van de vervallene plaetſen en velden waer Trojen heeft geſtaen. Alleen de gooten en riolen van Romen gaen in grootheyt en heerlijckheyt andere ſteeden te boven. Men hoore Theodoricum den Koningh, hier van by Caſſiodorum in ’t iii boeck, daer hy ſeyt, door de aenſienlijcke gooten of riolen van Romen, krijgen de aenſienders ſulcken verwonderinge, datſe anderer ſteeden wonderen wel konnen overtreffen. Hier door kan men o Romen uyt u verſtaen, uwe ſonderlinge grootheyt: wat ſtad derf tegens uwe ſpitſen en hooghten te velde komen, aengeſien uwe laeghten geene weergae en konnen vinden? Dieſelve gooten en riolen zijnder noch tegenwoordigh, dieder waeren ten tijde Theodorici: en boven d’aerde zijnder waeterleydingen, fonteynen, ſtraeten, hoven, palleyſen en templen, die een Menſch verbaeſtheydt en verwonderinge aenbrengen. In ’t gemeen ſoo verwondert ſich het Volck meer over ’t geene zy van ’t oud Romen hooren, als van ’t geene zy in ’t nieuwe ſien. Maer het nieuw Romen is in alle deſe bovengeſeyde dingen niet minder als het oud Romen, in eenige dingen is het gelijck, in andere gaet het oock ’t oude te boven. Maer het nieuw Romen wijckt het oude, in de hooge columnen en bovenmaeten groote marmorſteenen, die uyt Numidien, Æthiopien, Ægypten, uyt Phrygien en andere deelen des Werrelts te Romen waeren over gebracht, niet ſoo ſeer tot gemeene wercken, als tot beſondere, om een meerder pracht voor haer Huys en geſlacht te vertoonen, gelijck Plinius die beſchrijft: Maer niet in ſoodaenigen grooten getal, als A. Fulvius ſtelt, in ’t huys van de Gordiani, daer 200 colomnen ſouden geweeſt zijn. Alhoewel I. Capitolinus het huys van Gordianus voor ſeer ſchoon prijſt, maer de 200 colomnen die ſtelt hy in het afſchutſel van haere hoeve op den wegh van Præneſtine. Niet te min ſonder ſo veele colomnen van vreemt Marmor, ſietmen tegenwoordigh in Romen, ſeer koſtlijcke Palleyſen, die ſchoonder van bouwkonſt zijn als d’Oude. Indien Cicero de Redenaer en Burgemeeſter tot Atticum ſeyt, dat het plat van ſijn Huys geſchat wierde vicus ſeſtertium, dat is nae de reeckeningh van A. Manutius op ſeſtigh duyſent kroonen, ſoo koſt alleen de cornice lijſte of cieraet van ’t Paleys van Farneſius wel ſeſtigh duyſent kroonen. Men ſiet oock op de plaets van ’t Paleys van den Cardinael Borgeſe, daer veele colomnen ſtaen van uytheems Marmor. In Waeterleydingen, Fonteynen en Luſthoven, magh dit tegenwoordige ſich met het oude wel vergelijcken. Van breede en luſtige ſtraeten, gaet het nieuwe het oude te boven. In ’t oud Romen waeren de ſtraeten engh en krom, gelijckmen uyt de Iaerbeſchrijvingen van Tacitus kan afnemen. Doch nae ſijne en Vitruvii meeninge, ſoude het geſonder zijn en minder van de ſchadelijcke winden konnen

door-