Pagina:Iconologia of Uytbeeldinghen des Verstants Cesare Ripa 1644.djvu/255

233

233

Eeuwigh Romen. Roma Æterna.

doorwaeyt en des Somers van de heete ſtraelen der Sonne geſteecken worden. Nero dede de ſtraeten, nae den brand, veel ſchooner en wijder maecken, maer niet ſoo geheel recht en breed. Men ſiet geene ſtraete in oud Romen, die ſoo langh als zy is, niet hebbe eenige kromte van veele treeden. Maer van Iulius ii, Paulus iii, Pius iv, Gregorius xiii, Sixtus v en van Paulus v zijn de ſtraeten veel breeder gemaeckt, en men ſiet lijnrecht van het een eynd tot het ander, ſoo verre het oogh magh toedragen. Met Tempelen wint nieuw Romen het oude af, ſulx is af te nemen uyt het Pantheum van Agrippa, dat van Plinius onder de wonderbaerſte Tempelen is getelt, en dat noch in ſijn geheel geſien wort, onder den naem van Rotunda, dat is de ronde Kerck, wiens ronde gewelfte, nochtans ’t gewelfte van S. Pieter, in hooghte te boven gaet, opgehouden zijnde door vier boogen, ſtaende Rotunda leegh en van minder omloop of begrijp. De vierkante Tempel van de Vreede door Veſpaſianus den Keyſer gemaeckt, alhoewel men die in ’t geheel niet ſiet, niet te min ſoo ſiet men daer van ſijnen grond, en een deel noch over eynde, daer voor oock de Farneſiaenſche Tempel, van de Vaeders de Ieſuiten niet behoeft te wijcken. Totte heerlijckheyt van ’t Baſilica van S. Jean Lateran en van S. Paulus die van Conſtantinus de Groote gebouwt is, daer magh geen Heydenſche Tempel wat by haelen, en nimmermeer by de Kercke van Maria Majore, die van den Romeyn Ioan Patritius gemaeckt, en van Sixtus iii hermaeckt is. Waer in oock een Capelle is van Sixtus v en Paulus v Pauſſen, die in heerlijckheyt en ſchoonheyt veele andere Heydenſche Templen, den loef af ſtrijckt. Maer dit is niet de minſte, maer het aldermeeſte lof, dat Nieuw Romen het oude te boven gaet in den waeren Godsdienſt, en in menighte en grootheyt van heylige plaetſen. Lipſius kan dan niet ſeggen, ubi Troja fuit? waer heeft Trojen gestaen? ’t is waer het is dickwijls verwoeſt, verbrant en onder gevloeyt, maer ’t is oock menighmael herreſen, herboren, en van de eygen Vyanden weder opgebouwt, als van Totila en andere Koningen der Gothen en uytheemſche Vorſten, diewelcke daer op verlieft zijnde, zijn gekomen meer om ’t ſelve te beſchermen, als te verderven. Die geene die met vier en ſwaerd daer tegens hebben ingeſpannen, hebben oock ſtraffe moeten geven van haere vermetenheyt. De Keyſer Claudius de ii ſloegh door het ſweerd 300 duyſent Gothen, en bracht 2000 van haere ſchepen om hals. Aurelianus bracht Canobus den Koningh der Gothen t’onder, en versloegh 5000 van de ſijne. Radagaſus wierde van Stilicon gevangen genomen met 200 duyſent Soldaten die in dienſt waeren van Alaricus den Koningh der Gothen, en wierden ſoo veele Gothen tot ſlaven gemaeckt, datſe gelijck als ſchaepen verkoft wierden. Alaricus nam Romen in ’t Iaer 410 in, maer ſoo wel voor als nae, tot ſijn eygen ſchade. Door wiens voordaed Attila, de roede Godes, en een ſchrick der Volckeren, met ſijn heyrkracht gekomen zijnde, alwaer de Mincius en de Po in malkanderen lopen, ſtont heel twijfelachtigh of hy voort ſoude trecken of niet, want hem was wel indachtigh de neerlage die Alaricus geleden hadde, nae de plonderinge van Romen. Ondertuſſchen maeckt ſich de groote heylige Paus Leo i, door het aenhouden van den Keyſer Valentinianus op, die ſoo veele met ſijne heylige Reeden te wege brachte, dat Attila beſloot wederom nae huys te keeren, verſchrickt zijnde door het geſichte van twee perſoonen, die hem met een blood ſwaerd hadden gedreyght, ſoo hy den Paus niet gehoorſaemde: en men hout dat deſe S. Pieter en Paulus geweeſt zijn, beyde beſchermers van Romen. Nae dien het Romeynſche Volck door deſe twee heylige lichaemen ſich ſeeckerder bevint, als met eenige toorens, muyren, ende bolwercken, gelijck S. Chryſoſt. en S. Gregorius verhaelt &c. Na die tijd heeft men oock geſien hoe weynigh winſt andere Princen gedaen hebben die op Romen zijn gebeten geweeſt, als Henric. iv, Ludowic de Beyer en Frederic de ii. Waer over Rudolphus i Keyſer, gevraeght zijnde, waerom hy oock niet nae Romen gingh? antwoorde met het fabeltjen van den krancken Leeuw, die van alle dieren, uytgenomen den Vos, beſocht zijnde, in ’t hol niet wilde treeden, want hy ſagh dat alle de voetſtappen daer wel nae toe gingen, maer geene wederkeerden, ſulx ſeyde Rudolphus is meeſt alle voorgaende Keyſers gebeurt, die niet waeren uyt Italien weder gekeert, ten zy met haere groote ſchaede. Seer wel heeft dit beproeft de Hertogh van Bourbon, wanneer hy

G G op