Pagina:Iconologia of Uytbeeldinghen des Verstants Cesare Ripa 1644.djvu/332

Uit Wikisource
Deze pagina is proefgelezen
310
 
Luchtigheyt. Legierezza.      Luyicheyt. Pigritia.

Legierezza. Luchtigheyt.


EEn Vrouwe die vleugels aen handen, voeten, ſchouderen en aen ’t hoofd heeft, weſende gekleedt met ſeer sijne en lichte veeren.


Pigritia. Luyicheyt.


EEn Vrouwe met een breed voorhoofd en dunne beenen, ſittende op der aerde. Arioſto ſeyt daer van aldus:

De Luyicheyt ſoo traegh als ſtram,
Die leyt ter aerden, loom en lam.


Pigritia. Luyicheyt.


EEn ongehulde Vrouwe, die ’t hoofd laet ter aerden hangen, met ſlordige en geſcheurde kleederen, houdende beyde handen in den ſchoot of boeſem bedeckt, ſlaende de beenen over malkanderen. Ter ſyden haer ſal een Eeſel of een Schiltpadde leggen.

Weſende de benaeminge van den Luyaert een toeeigeninge aen den Winter, ſoo maghmen, met reeden, de Luyicheyt haer rechte Dochter wel noemen: Want, gelijck de warmte in de Menſchlijcke lichaemen, de oorſaecke is van de beweginge en van de vaerdige beſicheden, alſoo maeckt daer en tegen de koude, onbeweeghlijckheyt, bottigheyt, langhſaemheyt en droomige werckingen.

Zy ſit metten hoofde gebogen, en mette handen en voeten, op de maniere als geſeyt is, om dat de Egyptenaers, dieſelve in haere Hierogliphiſche beelden, aldus hebben vertoont. Willende te kennen geven, dat een luy Menſch, als onbeweeghlijck en onbequaem is tot eenige goede werckingen: en overmits de Egyptenaers door de vlacke en opene hand den arbeyd, het ontſagh en de macht vertoonden, ſoo maelden zy in ’t tegendeel een vuyl en veracht perſoon, die door ledigheyt of luyicheyt krom gingh, dat hy de handen te gelijck in den boeſem of ſchoot ſtack, en aldus ſat: welcke maniere, in der waerheyt, een veracht en ſlim Menſch wel paſt. Waer uyt oock dit ſpreeckwoord gekomen is, Manum ſub pallio habere, dat is, de handen onder den rock ſteecken. Menſchen die in den ledighgang verdorven, koud en luy zijn: Daerom ſeyde Anaxagoras, dat de Menſch veel krachtiger ſcheen als alle andere Dieren, om dat hy met handen begaeft was.

Het onthulde hoofd, de ſlechte en geſcheurde kleederen, bedieden de ongeluckige ſtaet van de Luyicheyt, door de welcke een luy Menſch, van ſich ſelve, altoos arm, ſnood en veracht is, ſoo wel aen ziele als lichaem, want hy verkrijght noch deughd, noch rijckdoom, noch eere, gelijck Heſiodus ſeer wel ſeyt:

Wie traegh leyt, als een laſtigh pack,
Verkrijght noch Rijckdoom noch gemack,
Maer kampt ſteets met den bedelſack.

De Eeſel, die ter ſyden leyt, is een gewis beeld van de Luyheyt, weſende gehouden voor het traeghſte van alle Dieren, ’t ſelve wil oock de Schiltpadde uytdrucken.


Appetito. Lust of genegentheyt.


EVridice, Vrouwe van Orpheus, gelijck van Ovidius in zijn x boeck Metamorphoſ. is beſchreven, wort van een Slange in de hiele gebeeten. ’t Welck genomen is voor een Sinnebeeld van des Menſchen luſt of appetijt, waer door de genegentheden des gemoeds gewont zijn, want de voeten, doch inſonderheyt de hielen, zijn een beeldniſſe van onſe aerdſche begeerlijckheden. ’t Welck Chriſtus oock heeft willen te kennen geven, wanneer hy, willende zijne diſcipulen reynigen van de aerdſche hertztochten en gebreken, haer de voeten heeft gewaſſchen, ſeggende mede tot Petrum, die ſich weygerde de voeten te laeten waſſchen, Indien ick u niet waſſche, ſoo ſuldy geen deel met my hebben. En God ſelve ſpreeckt totte Slange, die daer wilde des Menſchen luſt laegen leggen, ghy ſult hem in de verſſenen ſteecken. De Griecken beelden mede des Menſchen genegentheyt by de hielen af: Daerom verſierden zy, dat Achilles jongh zijnde van ſijn Moeder in de poele van Styx, onder’t waeter wierde gedompelt, blijvende de voeten alleen buyten ’t waeter: ſulx dat hy daer nae nergens in konde gewont worden als in de voeten, diewelcke niet waeren onder ’t waeter gedoopt: Waer mede zy te verſtaen gaeven, dat hy een dapper en moedigh Held ſoude geweeſt zijn, indien hy van zijne eygene hertztocht niet waere verheert en overwonnen geweeſt. Van gelijcke ſtoffe

is