Pagina:Iconologia of Uytbeeldinghen des Verstants Cesare Ripa 1644.djvu/334

Uit Wikisource
Deze pagina is proefgelezen
312
 
De Maete.      Misura.

hoofd. Maer de Adel droegh die niet te Romen, alhoewel Martialis ſeyt, het gehoet Romen, Roma pileata. Ick ſegge gehoet, want in de Saturniſche feest- en gaſtdagen, veranderden de Romeynen haere kleedingen, en ſetteden een hoed op en deeden haere tabbarden af, en trocken een ſlecht kleed aen. En dit was voor vijf dagen geoorloft, gelijck Martialis ſeyt, maer Macrobius ſeyt, dat het maer een dagh geduyrde, te weten op den 19 December. In deſe vijf dagen hebben zy buyten twijfel, den Hoed gedraegen, en voorts anders niet, maer gingen bloots hoofds, of bedeckten ’t ſelve met een ſlippe van haeren rock, gelijck hier van ontallijcke beelden zijn, maer geene daer onder met een hoed. En A. Turnebus in zijn kladboeck in ’t viii boeck cap. iv, aentreckende het aenſien Euſtachti over ’t i boeck Odyſſæa, is van gevoelen, dat de Romeinen, ’t gebruyck van bloots hoofds te gaen, van d’oude Griecken hebben aengenomen, alſoo Homerus nergens gewagh maeckt van de Hoeden. En ick weet niet, hoe Pierius wil ſtaende houden, dat de Hoed by de Griecken was gehouden, voor een bewijs van Adel, en datſe daerom Vlyſſes oock droegh, zijnde van Vaderlijcke en Moederlijcke ſtamme eedel van afkomſt. Soo dit waer was, ſoudemen oock Ajax, Achilles en andere eedele Griecken ſien mette Hoeden. Maer hier in moet men Pierius geen geloof toeſtellen, want hy bewijſt het noch uyt Homerus, noch uyt eenigh oud Schrijver. Plinius ſeyt wel, Nicomachus is de eerſte die Vlyſſes een Hoed heeft opgeſtelt. Indien de Schilder Nicomachus, die Silla had uytgeſchildert, de eerſte is, die Vlyſſes met een Hoed toeſtelde, ſoo is ’t een teycken, dat hy die, by zijn tijd, niet hadde gedragen. En ſoo hy die nu in de Medaglie draeght, moetmen weeten, dat dit zijn kleed niet is, maer een verſiert, daer in hy uytgedoſt wort als een Beedelaer: Want ſoo dat een Eedelmans draght was, ſoo ſoumen den Hoed op Vlyſſes hoofd, als nu, niet hebben geſtelt, om dat hy wilde onbekent als een Beedelaer reyſen. Dat hy dan met een Hoed ſal geſtelt zijn, heeft C. Mamilius gedaen, nae de maniere van de Romeynen, die ’t geoorloft was, op de reyſe een Hoed te draegen. Tarquinius Priſcus gingh, aleer hy Koningh was, door Romen, daer een Adelaer hem den Hoed aflichte. Een ander Adelaer deede van gelijcken aen Diadumenus, den ſoone van den Keyſer Macrinus, terwijl hy in ’t veld wandelde. In de ſteeden gebruyckten de Romeynen dieſelve niet: waer van oock Lipſius in zijne Saturnalia handelt. Voor ſoo veel de twijflinge belangt, die eenige te bert brengen, datmen ’t hoofd ſal ontdecken om een ander eere te bewijſen, als onder andere Seneca, Saluſtius en Plutarchus, die onder haere wetten van de Staetbeſtieringe, en in ’t leven van Pompejus, dit mede ſtellen, ſpreeckende van de eere, die Silla aen Pompejus deede, dat hy, alhoewel hy noch jonck was, ſich oplichtede en ’t hoofd ontdeckte: Hier op is te antwoorden, dat wanneer een Burger, binnen Romen was, ſoo ontdeckte hy ’t hoofd door de ſlippe van zijn kleet, maer ſoo hy op de reiſe was, lichtede hy den Hoed. Deſe hoeden zijn by Jul. Capitolinus Cucullio genaemt, dieſe oock by nachte droegen, gelijck hy in ’t leven van den Keyſer Verus verhaelt: Deſe om de ſnoode ſtucken van Caligula en Nero nae te volgen, wandelde ’s nachts met een Hoed, door alle kuffen en openbaere hoerhuyſen, alwaer hy ſich onbekendt tuſſchen menghde, en ſocht alleene twiſt en krackeel te rocknen, jae ſomtijts wierde hy oock ontdeckt, ſoo dat hy oock met beſchaemde kaecken weder-keerde. En deſe Hoeden wierden des nachts by de hoerejaegers gedraegen. Juvenalis laſtert in zijn vi Schimpdicht Meſſalina, de ontuchtige Vrouwe van den Keyſer Claudius, diewelcke, als haer Man in ſlaep was, ginghſe des nachts nae buyten, met een Hoed op ’t hoofd. En voorts iſſet bewijſlijck en klaer datmen geene Hoeden buyten de Schouwſpeelen, buyten de Saturnus feeſten, buyten de reyſen, maer alleene by nachte, heeft gedragen, en daerom paſte die oock niet aen Cajus Mamilius een eedel Romeyn. Het korte en beknopte kleed komt geenſins van de eedle Romeynen, elck weet datſe met tabbaerden gingen: maer de weerſijde van deſe Medaglie, vertoont een arm Bedelaer, gekleet met ſlecht en grof laecken, een bedelſack op de ſyde, met een ſtock in de hand, om op te leunen, gelijck hem Homerus in ’t lange afmaelt. En de Hond kan oock in deſe Medaglie voor de getrouwigheyt niet werden genomen. Want als de oude Huyshond Argus, Vlyſſes ſagh, rechtede hy ſich terſtont op, en kende Vlyſſes, en wepelſteertende

pelſteer-