het Iaer de Manbaerheyt, en de tijd die alle deſe dingen, te gelijck is, die maecken wy oud.
Dat deſe Maend van een wreed opſicht is, met een Helm, vertoont dat deſe Maend van Romulus den God Mars is toegewijd.
Door de twee deelen ſwart wort te verſtaen gegeven, de verwe van ’t Aerdrijck, en door ’t root de aert en kracht deſſelven: ’t welck in deſe Maend, door de lauwe hette der Sonne, de planten doet uytbotten, en de Natuyre van alle Dierkens doet friſch en wacker worden.
Dat hy gevleugelt is, bediet de geſtadige loop, die de Maenden doen, waer over oock Petrarcha aldus ſeght, dat de Iaeren, Maenden, dagen en uyren, vliegen.
Hy hout oock in de rechter hand het teycken van Aries met de bovengeſeyde bloemen omſlingert, om de beginſelen van de Lente te vertoonen, waer van Arioſto aldus ſinght:
- Wanneer de Son op ’t Dier komt ſpringen,
Dat Phrixus kost door ’t Waeter dringen,
En Zephirus daer komt ontrent,
Soo brenght het ons de ſoete Lent.
’t Vertoont mede dat gelijck de Ram van achter ſwack is, maer heeft eenige ſterckheyt van vooren, alſo heeft oock de Sonne wanneer zy in dit teyken begint te komen, kleyne kracht, en dat van wegen de koude die haere kracht vermindert: Maer den Somer naederende, ſoo wort hy krachtiger, dat is heeter.
De ſchael vol Prugnoli, Sparagi en Lupoli, vertoonen de vruchten van deſe Maend. Maer dit moetmen weeten, dat een fray Schilder, de vruchten, ſoo wel van deſe, als van andere Maenden, moet veranderen, nae de hoedanigheyt van de plaetſen: Want waer de locht heeter is, daer komenſe eer voor den dagh, als in andere Landen daer het kouder is.
* * *
De Maend Martius heeft zijnen naeme, als geſeyt is, van Mars, den Vaeder van Romulus, die voor dat Carolus Magnus Keyſer wierde, in Duytſchland over al wierde geviert, en als een God geeert: waer van ick noch een ſeer oud ſteenen beeld te Stadbergh in Suyrland, heb geſien, alwaer het beeld van Mars uytgeroeyt zijnde, Caroli Magni beeld was in plaets geſtelt, met deſe ſeer oude opſchrijvinge:
- Hie ſtehe ich du vermeinter Gott,
Dich zu hohn vnd auch zu ſpott,
Die Martem eerſt gefeiret han,
Ietzt ruffen wir, im glauben, Chriſtum an.
- Hie ſtehe ich du vermeinter Gott,
Deſe wert de Lentemaend geheeten, by den Latinen Ver, by den Griecken Ear, van Era, dat is Iuno, die, door de Poëten, by de Locht is afgebeelt. Andere ſeggen dat de Lente komt van Lenis, van de ſoete Locht, om dat de Sonne, door haer lieflijcke warmte, ons komt naederen, en de Locht alſoo matight, dat ſich Menſch, Vogelen, Dieren en Velden daer in verheugen. De Oude hebben de Lente Riſum Iovis, den lagh van Iupiter genaemt.
Aprile. 2.
EEn Ionghman met een krans van Myrthen op ’t hoofd, zijnde in ’t groen gekleet, met vleugels aen de ſchouderen, houdende in de rechter hand het teycken van den Stier Taurus, ’t welck ſeer konſtelijck ſal geciert weſen met alle ſlagh van violetten en allerleye bloemen, die in deſe Maend worden gevonden, in de ſlincker hand ſal hy houden een Mandeken vol carciofi, baccelli, mandor freſche, en vruchten die in deſe Maend, nae yder Lands aert, beginnen voor den dagh te komen.
Deſe Maend ſeyt Varro dat genaemt is Aperile, van Aperire, om dat ſich in deſe Maend het Aerdrijck opent en brenght al haer Rijckdommen voor den dagh, gelijck de Griecken mede door de ſelve reeden deſe Maend Anteſterioona noemden, om dat alle dingh bloeyde, of gelijck Ovidius ſeyt, van de klaerigheyt en lieflijckheyt des Hemels, dat het nu een opene tijd wort.
De krans die hy om ’t hoofd heeft, bediet, dat weſende deſe plante, nae de beſchrijvinge der Ouden, Venus toegewijt, dat oock alsoo, in deſe Maend, de Liefde in alle planten en dieren krachtelijck voor den dagh quam. Waerover Petrarcha in ſijn 42 klinkdicht ſeit:
- Een yder Dier ſich voeght om vriendelijck te paeren,
Iae watter krielt op aerd, in locht en in de baeren.
De groene verwe, bediet dat het Land ſich in deſe Maend met een groene rock
