vaſtigheyt, en aen ’t lichaem geſondheyt; gelijck ſulx Horatius in zijn 2 Satyra in ’t 2 b. te kennen geeft, wiens zedige Dichten wy aldus hebben gevolght:
- Nutticht doch dees ſobre ſpijs,
Nae de algemeene wijs:
Overvloet van kost en dranck,
Maeckt den Menſch als dof en kranck:
Steets geſoden en gebra’en,
Doen den Maegh ſelf overla’en.
’t Soete wort in gal verkeert,
En in ſlijm gediſtilleert,
Als m’ aen ’t bancketteren gaet,
Bleeck men van den diſch op ſtaet,
En beſwaert het lichaem ſeer,
Doch met ſonden noch veel meer:
’t Heyligh deel God toegewijt,
Sulck een gantſch ter aerden ſmijt:
Maer wie ſober is van mond,
Slaept gerust en leeft geſont.
- Nutticht doch dees ſobre ſpijs,
Continenza Militare. Alſoo die te Romen in de Lijckbeganghniſſe van Hertogh Alexand. van Parma, vertoont is.
EEn Vrouwe met een Helm op ’t hoofd, met een Rapier in de rechter hand, en het ſpitſe om leegh in de ſcheede, en de ſlincker arm recht uyt, de hand open, doch een weynigh toegebogen.
Continenza. Onthoudinge van quaede wercken. Temkonst.
EEn ſtaende bedaeghde Vrouwe, en ſlechtlijck gekleet, met een gordel om ’t lijf, houdende in haere hand ſeer aerdighlijck een Armelijntjen.
Onthoudinge is een genegentheyt des gemoeds, die ſich beweeght door de reeden, om te ſtrijden tegens de ſinnen, en de janckingen van de vleeſchlijcke luſten te overwinnen. En daerom wordt zy ſtaende gemaeckt en van bedaeghd Ouder, als de aldervolmaecktſte: want alsdan doetmen alles met oordeel, konnende oock met meerder dapperheit alle aenvallen, die haer ſoude mogen overkomen, tegen ſtaen. Het ſlechte kleed en het gordel, bedieden de inbindingen van de ongebreydelde luſten.
Het ſuyvere en witte Armelijntjen vertoont, het oprechte beeld van reynigheyt en onthoudinge, om dat het niet alleen, maer eens des daeghs eet, maer oock om dat het niet ſoude beſoedelt werden, ſoo ſal het ſich veel liever van de Iaegers laten vangen, diewelcke om datſe dit Dierken te beter ſouden verſtricken, ſoo beſetten zy zijn hol rontom met ſlijck.
Immutatione. Onveranderlijckheyt.
EEn gewapende Vrouwe in ’t weerſchijn gekleet, hebbende aen de ſlincker ſijde een Rapier, en met beyde handen ſo ſcheurtſe een linnen Laecken.
Alſoo de kenniſſe van dit beeld een langh bedietſel vereyſſchen ſoude, ſoo willen wy ’t ſelve, ten meerendeel, ſtellen aen de ſcherpſinnigheyt van de kloecke verſtanden: doch ſullen alleen ſeggen, datſe een gewapende Vrouwe geſchildert wort, om te betoonen, dat de veranderinge die alle geſchapene dingen onderworpen is, door haer ſelve ſterck is, en onder haer wapen-tuygh bewaert wort, te weten onder de beweginge der Hemelen, diewelcke zijnde van verſcheyden ſtoffe en van vaſte materie, ſoo zijnſe daer door oorſaecke van haere beweginge, daer nae van de hette, daer nae van de voort-teelinge en van de bedervinge, die al by beurten voortkomen, en dat nae de leere van Ariſtoteles, en dieſelve worden oock in deſe maniere onderhouden.
Het linnen Laecken wort by de Poëten by ’t Fatum of Noodlot genomen, gevende ’t ſelve aen de Parcken of Goddinnen van leven en dood: Waer over de uytleggers van Theocritus reeden geven, ſeggende, dat het linnen in der aerden waſt, en daer nae wort het in korter tijd bedorven: alſoo moet oock een Menſch, die uyt dieſelve aerde geboren is, door de noodwendigheyt der Natuyre wederom tot aerde worden.
De handen die tegens malkanderen het linnen van een ander ſcheuren, zijn de tegenſtrijdige hoedanigheden, die door kracht van de beweginge des Hemels, de aerdſche dingen verwoeſten en wederom vermeerderen. En wort de vermeerderinge te kennen gegeven door het ſcheuren van de twee lappen linnen in verſcheyden deelen.
<nowiki>* * *</nowiki
De Parcæ waeren drie Goddinnen, nae der
