Pagina:Iconologia of Uytbeeldinghen des Verstants Cesare Ripa 1644.djvu/394

Uit Wikisource
Deze pagina is proefgelezen
372
Onvruchtbaerheyt.Sterilita.

en uyt zijn bloed, geene erfgenaemen tot zijne goederen. ’t Is een moeylijcke ſaecke, ſeyt Menander, dat een rijck Man geen erfgenaemen heeft. Waerover Euripides evenwel twijfelt; ſeggende, ick ſtae verbaeſt en kan niet oordeelen of het beeter zy datmen kinderen heeft, of datmen onvruchtbaer is. Ick ſie wel dat die gene, die geene kinderen hebben, wel ellendigh zijn, maer die nu al kinderen hebben, die ſie ick daerom niet te geluckiger. Want ſoo zy deugh-nieten zijn, ſoo is ’t voorwaer de uyterſte ellende: en wederom ſoo zy al deughdelijck zijn, met hoe veele ſwaricheeden drucken zy noch de ouderen, want altijd vreeſen zy dat haer yets ſorghlijcks ſal overkomen. Niet te min ſoo iſſet veel beter kinderen, als geene te hebben; want daer is voorwaer noit ſoo quaeden Soone, die niet eenige vertrooſtinge aen zijn Vader doen ſoude; want de Vader draegt evenwel liefde tot zijnen Soone, al ſiet hy, dat hy niet van de beſte ſlach is, en ſoo hy eenige gebreken in hem ſpeurt, ſoo hoopt hy datſe metter tijd ſullen veranderen, en hy heeft vermaeck in hem op te helpen en goeden raed en Vaderlijcke onderwijſingen te doen. Iae de Vaderlijcke Liefde is, in veele, ſoo groot, datſe als verblint zijnde, de gebreken van hare kinderen, niet konnen ſien; en ſoo zy dieſelve al ſien, ſoo bedecken zy die by de Menſchen, ja mogen niet hooren, datmen qualijck daer van ſpreeckt. Want ſoo een Vader een Soone heeft die ſcheel ſiet, hy ſal ſeggen, dat hy een vriendlijck en lodderlijck geſichte heeft. Gelijck de Poeeten ſeggen, dat Venus een uytnemend klein Soontjen hadde, dat zy Kiexken noemde, en alſoo hy krom en manck was, ſoo noemde zy hem groot-voet. Gelijck oock Horatius mede in zijn iii Schimpdicht van ’t eerſte boeck ſegt:

Gelijck een wijſe Vader doet,
Die zijne kinders gaet te moet,
Soo ſuldy oock der Vrienden feyl,
Bedecken, en niet maecken veyl.
De Vaeder noemt de grinſeback,
Mijn lodder-ſoete-Kackerlac:
Een Popjen, hy een Kiexken heet:
Aen ſcheel of bult ſiet hy geen leet:
Of gaet hy krom of ſcheef van gangh,
Hy ſegt zijn voetjens zijn wat langh.

En overmits de Liefde van de kinderen blind is, ſoo verblijd ſich nochtans de Vaeder en Moeder over haeren Soone, al-hoewel hy wrack of ſcheel is, gelijck de Vrijer zijn Vrijſter doet, alhoewel zy leelijck is. Alſoo bedriegen oock de gebreecken der kinderen haere ouderen, die, hoewel zy leelick zijn, haer nochtans ſchoon duncken te weſen, en hoewel zy Boeven en Deughnieten zijn, ſoo ſchijnen zy haer deughdelijck en dapper te zijn. Want gelijck mijn Moeder ſegt, ſoude ick Pollux wel overwinnen. Sulcks dat de Vaederlijcke Liefde doet, dat zy haer verblijden over een Soone hoewel hy quaed is. Maer het genoegen van goede kinderen te hebben, gaet de vreeſe te boven, van die daer geen quaed van hebben te lijden. Daerom is ’t beter kinderen te hebben, ’t zy datſe goed of quaed zijn, als de onvruchtbaerheyt is, diewelcke nimmermeer vrolijckheyt aenbrengt, maer een ſmerte en een geſtadige begeerte om die ſelve te hebben. Het Apium heeft gekrulde blaeders, en daerom ſeytmen tot een ſpreeckwoord, van de Oude, datſe zijn gekrulder als ’t Apium, waerover wy oock de Onvruchtbaerheyt daermede hebben gekroont, want by de ſteel van het Apium waſſen eenige wormkens, diewelcke gegeten zijnde, ſoo maeckenſe ſoo wel de Mannen als Vrouwen onvruchtbaer. Het kruyd Climene iſſer onder gevlochten, dat de Weegbreen blaeders gelijck is, ’t welck, gelijck Plinius ſeyt, gedronken zijnde veele gebreken geneeſt, maer terwijl het geneeſt, maeckt het den Mannen onvruchtbaer.

Zy ſit op een Muyle, want een onvruchtbare Vrouwe heeft dieſelve aert van een Muyle, als die uyter Natuyre onvruchtbaer is. Alle Muyleeſels zijn onvruchtbaer, de oorſaecke daer van is niet wel verſtaen van Empedocles, en Democritus: deſe ſchrijft het toe het verdorven waeter in het lijf van den Muyle, d’ander ſeytet te weſen de vermenginge van het dicke ſaet des eenen, en des anderen ſachte geboort leeden: alhoewel daer een andere reeden van Empedocles, door Plutarchus wort voorgeſtelt, dat voor ſoo veel de Muyl een aengebooren nauwe Natuyre heeft in ’t lichaem, ſoo kanſe de geboorte niet ontfangen. Doch Ariſtoteles neemt ſodanigen reeden niet aen, maer ſchrijft de Onvruchtbaerheyt van de Muylen de koudigheyt van haeren Voortteelder toe. Want de Eeſel ſoo wel als de Merry zijn van kouder Natuyre, van de welcke de Muyle gebooren zijnde, behout de koudicheyt van beyde dieren.

ren.