Pagina:Iconologia of Uytbeeldinghen des Verstants Cesare Ripa 1644.djvu/395

Uit Wikisource
Deze pagina is proefgelezen
 
373
Onvruchtbaerheyt. Sterilita.

Plinius ſeyt, datmen waergenomen heeft, dat Dieren van tweederley ſlagh gebooren, een derde ſlagh voort-brengen, die haere voortteelders niet gelijck zijn, en die alſoo geboren worden, die teelen niet voort, en dat ſelve geſchiedt oock in alle ſlagh van Dieren: en dat derhalven de Muylen oock niet baeren: Maer datſe niet te min ſomtijts gebaert hebben, dat is in plaets van een wonder gehouden. Julius Obſequens ſtelt in zijne Wonderwercken, datter een Muyle in ’t Burgemeesterſchap van C. Valerius en Herennius, 665 Iaer, nae d’opbouwinge van Romen, in Puglia gebaert heeft. Maer het is een ongewoone ſaecke: Want als men een dingh wil invoeren, daer niet van ſal vallen, ſoo ſeytmen, als de Muyle ſal hebben gebaert. ’t Welck oock geſeyt was van eene van Babilonien, aen Darius Koningh van Perſien, wanneer de Perſianen ’t ſelve belegert hadden, ſeggende: Wat doedy hier, o ghy Perſianen! vertreckt doch, want dan ſuldy de Stadt krijgen, als de Muyl-Eeſels baeren. ’t Gebeurde niet lange daer nae, dat een Muyl-Eeſel van Zopirus, die een ſeer groot vriend van Darius was, baerde: Waer over hy moed kreegh om Babilonien te winnen, en hy nam oock het ſelve in. Daer is oock een ſpreeckwoort in Suetonius Tranquillus in ’t leven van Galba, wanneer zijn groot-vader offerhande deede, datter een Adelaer quam, diewelcke hem het ingewand van den offer uyte handen nam, vliegende daer mede op een vruchtdragenden eycke-boom: Waer uyt voorſeyt wierde, dat zijn afkomſt, metter rijd, het Keyſerrijck ſoude verkrijgen. Waer op hy antwoorde: Als de Muyle ſal baeren. Theophraſtus ſeyt dat in Capadocia of Arcadien de Muylen baeren. Maer de Eeſels van dat Land, zijn van een ander ſlagh, zijnde ſlechts onſe Muyl-Eeſels gelijck, weſende geen oprechte Muylen. Alſoo dat de Muyl-Eeſels, als onvruchtbaer, voor een beeld van de onvruchtbaerheyt genomen werden.

De Salix of Willige, in de ſlincker hand, dient oock tot een beeld van de Onvruchtbaerheyt, alhoewel eenige houden, datſe dient tot d’Onvruchtbaerheyt van de Vrouwen. En deſe plaetſe Plinii in ’t xvi boeck xxvi cap. ſeer qualijck verſtaende, ſeggen zy, dat het ſaet van de Willigen een Medicijne is tegen d’onvruchtbaerheyt. In welcke plaetſe hy niet anders wil ſeggen, dan dat de Willige is een middel totte onvruchtbaerheyt der Vrouwen: Men vind veele, diewelcke kinderen genoegh hebbende, en om niet al te ſeer daer in te vervallen, ’t ſelve gebruyckten, om hare Vrouwen onvruchtbaer te maecken, gelijck als de Meyskens en Weduwen plachten te doen, om niet ſwanger bevonden te worden; een ſnood ſtuck, dat niet alleen by den Chriſtenen, maer oock by den Heydenen is vervloeckt geweeſt. Waer over de Griexſche Muſonius ſeyt, dat het den Vrouwen verboden, en oock ſtraffe voorgeſtelt was, datſe geen Medicine noch andere dingen mochten gebruycken, om de geboorte te beſchadigen: Dieshalven hebben zy op de veelheyt der kinderen belooningen, en op de onvruchtbaerheyt ſtraffe geſtelt. Dat de Willige onvruchtbaerheydt aenbrenght, getuyght Dioſcorides klaerlijck, ſeggende dat hare blaederen, haer ſaet, ſchelle en ſap, een t’ſaemen-treckende kracht hebben: de blaeders gewreven en alleen met waeter gedroncken, maecken de Vrouwen onvruchtbaer, en niet alleen den Vrouwen, maer oock den Mannen, gelijck ’t ſelve Iſidorus verhaelt. Want de Willige, wort geheeten Willige, om datſe willigh waſt, wiens ſaedt, men ſeyt, van die aert te weſen, dat, wie datſelve drinckt, geen kinderen krijght, maer maeckt oock den Vrouwen onvruchtbaer.

De Triglia in de ſlincker hand, in een ſchaele met Wijn, wort gehouden, dat oock een teycken van de onvruchtbaerheyt is. Athanæus verhaelt vreemde dingen van deſe Triglia, ſeggende door ’t aenſien van Plato in zijne Phaon, dat het een kuyſche en ſuyvre Viſch is, en daerom is zy oock Diana toegeheyligt. Alhoewel Egeſander van Delphos ſeyt, datſe in het feeſt van Diana haer wierde vereert, want zy vervolght en dood de venijnige en doodlijcke Zee-Haes: doende ſulx totte behoudeniſſe van den Man, aen de Goddinne van de Iaght, daer deſe Iagerinne haer vereert wordt. Maer Apollodorus wil, dat, vermits Diana onder de naem van Hecate een drievormige Goddinne, geſeyt wierde, oock de Triglia, door de gelijckniſſe van dien naem, haer geoffert wierde: Waer over oock te Athenen een plaetſe was Triglia genaemt, want aldaer was het beeld Hecate Triglantina geheeten, waer van de Poët Heraclitus oock ſprack. Welcke Viſch oock van de Latijnſche Poëten Barbatus Mullus wierde genaemt. En ſoo is

A a a 3 hy