om tot het eerſte te komen, ſoo verhaelt Ælianus dat de Vorſch in Egypten met ſonderlinge Wijsheyt is begaeft, want dieſelve ſtelt ſich tegen den Hyder of Egyptiſche Waeterſlange: en kennende haer eygen ſwackheyt, ſoo neemtſe in der haeſt een ried in den mond, en houd dat over dwers, om dat haer de Slange niet ſoude in ſlocken, want zijn beck is ſoo wijd niet, en door deſe liſtigheydt ontgaet zy de macht van de Slange, want het een Slange is wel ſchoon van opſicht, maer van doodelijck venijn. Onder deſe ſlagh paſt oock de Oorloghs-liſt van de Engelſche, diewelcke ſich ſwacker bevindende als Cæſar was, hieuwen een groot deel boomen af, en ſtopten daer mede den wegh die Cæſar door ’t boſch moſt paſſeeren. Een ander liſt gebruyckte Pompejus in Brunduſium, verbaeſt weſende door de komſte van Cæſar, en om de macht van Cæſar te ſtutten, dede hy de poorten toe metſelen, en maeckte grachten dwars over den wegh, ſtellende op dieſelve verſcheyden paelen met ſcherpe pinnen, en deckte die wederom met aerde toe. Zijn ſoone Sextus Pompejus by Ategua in Hiſpanien, de komſte van Cæſar oock vreeſende, maeckte eenen Wagenburgh op den wegh, om des Viands krijgsheyr op te houden, terwijle hy mocht te rugge deiſen en ſich in Corduba vaſt maecken, daer hy nae toe trock. Hannibal ſiende dat hem, tot groot nadeel, alle de wegen van Fabius Maximus waren geſloten, hielt hem den gantſchen dagh verbaeſt op, en ’s nachts daer aen ontſtack hy eenige boſſelen houd, die op de hoorens van eenige Oſſen geſtelt waeren, drijvende dieſelve tegens de bergen op: welck ſchouwſpel, het machtigh Romeyns leger ſoo dede verſchricken, datter oock niemant ſoo ſtout was, die uyt haere bolwercken dorſt gaen: en door deſe Krijghs-liſt hielt hy het Leger van den Viand op, en vluchtede ſonder ſchaede van zijn Heyrleger. Het tweede middel is, wanneer hem een Capiteyn bevint, wel van macht voorſien te weſen, maer door dat de Viand eenigh meerder voordeel van hem heeft, ſoo ſoeckt hy dat te vervullen met verſtand en loosheyt, poogende zijnen Viand te verleyden, en hem op eenen wegh te brengen, daer hy niet om denckt, en ’t ſelve ſoo te beſtieren, dat hy zijnen Viand met ſekerheyt kan t’onderbrengen, en ’t hoofd tot een eerlijcke overwinninge opſteken. Van ſoodanige Natuyre is de wilde Luypert, diewelcke zijne ſterckheyt tegens den Leeuw mistrouwende, ſoeckt ſich door een gemaeckte liſtigheyt te verſekeren: want hy maeckt een hol dat twee gaeten heeft, ’t eene om in te gaen, dat ſeer wijd is, ’t ander dat in ’t midden ſeer nauw is, en als hy ſich van den Leeuw ſiet beſprongen, vlucht hy door het gat, alwaer de Leeuw, op hope van overwinninge, hem met ſoodanige macht vervolght, dat hy door de grovigheyt van zijn lichaem, in ’t gat blijft ſteken, konnende noch voorwaerts, noch achterwaerts, keeren: ’t welck de looſe Luypert wetende, kruypt wederom door het nauwe gat, bijt, ſcheurt en rijt den Leeuwe van achteren, met zijne tanden en klauwen: alſoo dat B. Anglicus ſeyt, dat de Leeuw dickwijls van den Luypaert wert overwonnen, meer door loosheyt als door geweld. Van gelijcke loosheyt zijn oock de kloecke Soldaten, die de Vianden in haere hinderlagen weeten te verleyden, gelijck Hannibal aen Titus Sempronius Gracchus, en Cæſar aen den Swijtſers gedaen heeft, diewelcke met hem oorlogende, quaemen op de grenſſen van Vranckrijck, en de Romeynen weſende ontrent t’achtentigh duyſent Mannen ſterck, waer van 20 duyſent de waepenen koſten voeren, ſoo ontweeck haer Cæſar altijd, te rugge deinſende: Maer op ſekere dagh, ſoo vervolghden hem de Barbaren, door ’t groot vertrouwen datſe ſchepten: en willende de Rhoſne paſſeeren, ſoo hadde Cæſar, niet lange te vooren, zijn Leger aldaer neder geſlagen: Waer over als de Barbaren met groote moeylijckheyt, deſe onſtuymige reviere gepaſſeert waeren, ſoo wilden zy daer al te ſaemen, voor des anderen daeghs, niet overtrecken, waer van Cæſar dertigh duyſent Barbaren, die de reviere gepaſſeert waeren, ſeer moede zijnde, en ſich te ruſte leggende, overviel, en by nae alle verſloegh, ſonder dat zy eenigh middel hadden, weder over de reviere te komen. Wy ſouden veel meer Krijghs-liſten konnen by brengen, maer wie ’t luſt, magh Poliænum, Frontinum, V. Maximum en andere ſchrijvers leſen.
De Dolphijn op den Helm is ’t waepen van Vlyſſes de vinder van de Krijghs-liſten: alhoewel hy dieſelve in zijn Schild plagh te
