Pagina:Iconologia of Uytbeeldinghen des Verstants Cesare Ripa 1644.djvu/402

Uit Wikisource
Deze pagina is proefgelezen
380
 
Oorloghs-treck. Krijghs-liſt. Stratagema militare.

draegen, tot een aengenaeme gedachtnis, van dat een Dolphin, zijnen ſoon Telemachus uyter Zee hadde verloſt, daer in hy was gevallen, gelijck Plutarchus verhaelt. Niet te min kan men ſeggen, dat dit arge en kloecke Dier Vlyſſes niet qualijck paſt, als een beeld, dat een goed Capiteyn betaemt: Want de Dolphijn is ’t hoofd en de koningh van alle Zeedieren, ſnel, vaerdigh, kloeck en wijs, om alle ſwaere voorvallen ſnellijck uyt te voeren; heeft groot verſtand, en weet wanneer ’t tijd is, om metten Crocodil, een wreed en doodlijck beeſt, ſich ſonder perijckel, in den ſtrijd te geven: Want als hy ſich uyte Zee in den Nijl wil begeven, ſoo kan de Crocodil niet lijden, dat hy zijn rijck ſoude innemen, dies ſoeckt hy den Dolphin te verjaegen, tegens den welcken hy met kracht niet vermogende, overwint den Crocodil, door liſtigheyt, en alſoo hy op den rugge ſcherpe vinnen heeft als vlijmen, want de Natuyre heeft een yder Dier ingeſtort, niet alleen wat hem behulplijck, maer oock wat zijnen Viand ſchaedlijck is, ſoo kent hy dan de ſcherpigheyt van zijne vinnen, en de weeckheyt van den buyck van den Crocodil, en gaet hy niet met den Crocodil voor de vuyſt in ’t gevecht, want hy heeft eenen wijden beck, met ſchricklijcke tanden, op de maniere als kammen, hebbende vreeſlijcke klauwen, en om dat hy eenen harden huyd heeft, en met een ſcherpe rugge-graed, die tegens alle ſlagen gewapent is, ſoo beſpringt hy hem niet, maer als een looſe en deurtrapte, veinſt hy ſich, dat hy vreeſe heeft, vluchtende ſnellijck onder ’t waeter, ſlaende zijne ſcherpe vinnen in den buyck van den Crocodil, en brenght dienſelven alſoo om den hals, gelijck Solinus ſeyt. Waer uyt klaerlijck blijckt dat de Dolphijn zijnen Viand met een Stratagema of Krijghs-liſt overwint. De Dolphijn dan op den Helm dient voor een goed Capiteyn, dat hy met oordeel, ſorge en vaerdigheyt moet vernemen nae de ordre en gelegentheyt des Viands, om hem van die ſijde te beſpringen, waer dat hy ſwackſt en lichtſt is om te verdrijven en te verſtroyen: weſende de Dolphin veel minder van macht om den Crocodil te overwinnen, diewelcke in ’t gemeen twee en twintigh elbogen langh is; ’t welck dienen kan tot een beeld, voor die van minder macht zijn, om haeren Viand niet te vreesen die machtiger is, als zy zijn. Daerom moeten die geene die van meerder macht en ſterckheyt zijn, hier door gewaerſchouwt weſen, datſe op haere kracht niet al te trots zijn, om haer minder te verachten, en door vermetentheyt en hooghmoed, dieſelve geweld en overlaſt te doen: Want daer is niet een, oock hoe groot hy zy, die niet door eenige loosheyt, van ſoo ſlechten perſoon, als ’t oock magh weſen, kan werden t’ondergebracht:

Een kleyne Hond kan ’t wilde Swijn,
Een hinder en beletter zijn.

Kleyn is de Torre of Schaelbijter, evenwel kan ſich dieſelve over den Adelaer wreeken, gelijck Alciatus ſeyt. Kleyn is de Ichneumon, een Dierken als een Weſelken of Indiſche Ratte, ’t welck ſich in ’t waeter doopende, rontom in de krijte wentelt, maeckende daer van een Helmet, droogende datſelve in de Sonne, waer mede hy den Aſpis te keer gaet, ſchuttende de ſteecken met zijnen ſtaert, en bijt terwijlen den Aſpis, met zijnen ſcheeven kop, den keel af. Datſelve Dier, wanneer het den Crocodil met den Mond open ſiet, en hem het Vogeltjen Trochilus of Koninxken de tanden ſuyvert en lieflijck ketelt, daer in vermaeck ſcheppende, ſoo loopt dit Dier hem ſnellijck in den mond, en de ingewanden en den buyck door-geknaeght hebbende, komt het als door een scherp geweer, daer wederom uyt kruypen. Van gelijcken Egithus dat kleyn Vogeltjen, van ſommigen Sala, Acanthus en Cardellus geheeten, geeft ſich op den Eſel, wanneer hy tuſſchen de doorens loopt en haere neſten verſtoort, pickende dienſelven op den rugge, hals, en in de oogen. De Dolphin ſelve, wort wederom van een kleyn Viſchjen overwonnen, maer wat het voor een Viſchjen is, weet ick niet ſeker, maer dit ſchiet my in den ſin, dat de Dolphijn viand is, van Pompilus, van andere Nautilus geheeten, een kleyn Viſchjen, waer van Athanæus gedenckt, dat, ſoo de Dolphin ’t ſelve Viſchjen op eet, ſoo eet hy ’t niet als ter nood, want ſoo haeſt als hy ’t ſelve heeft gegeten, ſoo wort hy treurigh en onruſtigh, ſulx dat hy moedeloos en ſwack zijnde, van de baeren aen den Oever wort geworpen, alwaer hy dan een roof wordt van andere Viſſchen. Maer laet dit Viſchken ſoo kleyn zijn als ’t wil, ſoo ſal dit het beſluyt weſen,

dat