D’Ouderdoom is ſoodanige tijd van den Menſche, die van de vijftigh Iaeren af totte ſeſtigh toe eindight. In de welcke de Menſche, die in ’t daelen is, door de koudheyt van het bloed, onbequaem wort, om veel moeylijck arbeyd te doen, ſoo wel aen ’t lichaem als aen de ſinnen, niet konnende ’t ſelve uytrechten, ſonder ſwaerigheyt; en deſe tijd is geheel afgaende.
Dat de Ouderdoom ’t geſichte vermindert, als oock de kracht, de eerſucht, de hoope, dat wort door de brillen, door den ſtock, door de kleederen, door ’t aengeſicht, door den Sandlooper, die ten einde loopt, aengeweſen, of door het kleed dat de verſlenſte bladeren, in den Herfſt, gelijckt, of door de kuyle, daerſe ſchijnt in te vallen.
Men konde haer oock afmaelen, datſe doornen in de hand heeft, of de planten van eenige Rooſen, diewelcke een groot deel zijn afgevallen en verwelckt.
Vecchiezza. Ouderdom.
EEn verſchrompelde en grijſe Vrouwe, ſlecht in ’t ſwart gekleet, met een tack Seneiro of grijskruyt in de handen, want de verwe van deſe bloemen zijn bleeck, en boven op den top, ſchijnense grijs en vallen af.
Vecchiezza.
EEn oude Vrouwe, mager, bleeck en met een ſwarte Mantel, leunende op een kruysjen, houdende in de ſlincker hand een drooge tack ſonder eenige blaeden, aen d’eene ſijde leyt een ſlack of ſchildpadde, aen d’ander ſijde een Sandlooper, waer van het ſand is ten eynde geloopen.
Eta in Generale. d’Ouder in ’t gemeen.
EEn Vrouwe met een Waepenrock van verſcheyden verwen, wiens kleed in drie deelen gedeelt is, ’t eerſte ſal weſen van weerſchijn, het tweede van goud, het laeſte als oock rontom nae beneden, ſal ’t weſen van verwe als de verſlenſte en verdorde bladers, die haer kracht verloren hebbende, op der aerde leggen, hebbende den arm om hoogh, en in de rechter hand de Sonne, in de ſlincker de Maene, doch moet de rechter hand hooger ſtaen als d’ander: onder dieſelve hand ſal een Baſiliſcus over einde ſtaen. Doch de beeldniſſe hier van, drucken wy op ’t laeſte van onſe beſchrijvinge uyt, ten einde een geeſtigh Schilder die kan afmaelen, nae de maniere, als die van veele Schrijvers is afgebeeld.
D’Ouder nae de meeninge der Philoſophen is een diſpoſitie of geſteltheyt van het ziellijcke gedeelte, dat door ſijn eygen complexie of aert voortkomt: toegeeygent aen de natuyrlijcke werckingen van de oorſpronghlijcke hette en vochtigheyt, die veroorſaeckt is, door ſeeckere inſtortinge, die door den omtreck van den tijd is afgemeten, waſſende, ſtaende, daelende, en mercklijck afnemende.
D’Ouder wort van veelen in verſcheyden manieren gedeelt. Eenige ſegghen datter maer drie zijn, andere viere, andere vijf, jae ſes en ſeven. Maer als men deſe vijf gevoelens overleyt, ſoo ſalmen bevinden datſe niet verſcheelen, maer zijn al van een gemeen gevoelen. Die geene dan die daer ſeggen, datter maer drie Ouderdommen zijn, dat zijn meeſt d’oude Philoſophen geweeſt, die den Menſch aenmerckten, als een natuyrlijcke ſaecke, die in zijne beweginge een begin, midden en einde hadde, gelijck Ariſtoteles ſeght. En daerom ſtelden zy voor ’t eerſte de Kindsheyt, voor ’t midden de Ieughd, voor ’t eynde de Ouderdom. De tweede meeninge, die aldergemeenſt ſchijnt te weſen, is van Hippocrates, Galenus, Avicenna en van de beſte Medicijns, gevolght, die wy mede verſtaen in onſe beeldniſſe te volgen, die het Ouder in vier deelen onderſcheyt, te weeten in Kindsheyt, Iongelinghſchap, Manbaerheyt en Ouderdom. Deſe zijn aldus van Galenus bepaelt.
De Kindsheyt is dees Ouder, waer in het lichaem waſt, om dat daer in de hette en de vochtigheyt, wackerheyt verkrijgen, nemende meer voedſel aen alſſer verteert wordt. En daerom ſeyt Iſidorus dat de Kindsheyt wort geſeyt van het waſſen en voortteelen.
De Ionghelingſchap of Ieughd is de bloeme van d’Ouder en de Ieugdigheyt, waer in de Menſch ophoud van waſſen, en nu begint andere behulpigh te zijn.
De Manbaerheyt of bejaertheyt is, wanneer de Menſch volmaeckt en in de hette en
